Οι προοπτικές και οι παθογένειες της ελληνικής αγοράς – Πώς το λάδι μας αποστερείται υπεραξίας τουλάχιστον €1,3/κιλό – Γιατί το ελληνικό ελαιόλαδο είναι αποδεκτό ως «ιταλικό προϊόν»
Σε φάση σταθεροποίησης, μετά την έντονη ανάκαμψη κατά 35% του 2024-2025 των 3,5 εκατομμυρίων τόνων, ύστερα από τα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων δέκα ετών των 2,6 εκατομμυρίων τόνων του 2023-2024, εισέρχεται η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του International Olive Oil Council (Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου), του Ινστιτούτου Υπηρεσιών για την Αγορά Γεωργίας και Τροφίμων (Istituto di Servizi per il Mercato Agricolo Alimentare /ISMEA) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2025-2026 αναμένεται να κυμανθεί στους 3-3,1 εκατομμύρια τόνους, σημειώνοντας πτώση 10% περίπου σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, λόγω των κλιματικών πιέσεων και της φυσικής κυκλικότητας της ελιάς.
«Συμπερασματικά, η αγορά ελαιολάδου για το 2025/26 αναμένεται να ισορροπήσει σε επίπεδα υψηλότερα από τον ιστορικό μέσο όρο, αλλά χαμηλότερα από τα ρεκόρ του 2023/24» αναφέρουν οι κυρίες Ελένη Παυλάκου, Μαριλένα Σεϊρλή και Ευφροσύνη Μητά, σε ειδική μελέτη του γραφείου οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στη Ρώμη.
Θα μας βγει το λάδι; Η παραγωγή, η τιμή και ο χειμώνας που έγινε καλοκαίρι
Οι εκτιμήσεις για την νέα παραγωγή λαδιού
Στην Ευρωπαϊκή Ενωση η παραγωγή το 2025/26 προβλέπεται να φτάσει τους 1,98 εκατ. τόνους, περίπου 5% χαμηλότερα από το 2024/25, με την Ισπανία να παραμένει κυρίαρχη, αλλά επηρεασμένη από ξηρασία και υψηλές θερμοκρασίες. Οι εκτιμήσεις για την παραγωγή ελαιολάδου της Ισπανίας κυμαίνονται μεταξύ 1,37 και 1,55 εκατομμυρίων τόνων.
Η Ιταλία αναμένεται να φτάσει τους 300 έως 360 χιλιάδες τόνους, καταγράφοντας αύξηση περίπου 30% και παρουσιάζοντας ανάκαμψη στη Νότια Ιταλία.
Στην Ελλάδα προβλέπεται να παραμείνει κοντά στα φετινά επίπεδα (250 χιλ. τόνους), με την παραγωγή να εκτιμάται πως θα κυμανθεί στους 240 έως 250 χιλιάδες τόνους. Στην Τυνησία η παραγωγή θα κυμανθεί μεταξύ 200 και 460 χιλιάδων τόνων, με πιθανή πτώση μετά την εξαιρετική χρονιά του 2024/25. Η Τουρκία αναμένεται να μειώσει την παραγωγή της στους 240 έως 310 χιλιάδες τόνους από το ρεκόρ των 450 χιλιάδων τόνων, ενώ η Πορτογαλία θα παραμείνει κοντά στον μέσο όρο με εκτιμώμενη παραγωγή 190 έως 210 χιλιάδες τόνους.
Το κυριότερα προβλήματα που παρουσιάζονται στην αγορά ελαιολάδου είναι η κλιματική αβεβαιότητα, καθώς η παραγωγή εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις και την αποφυγή ακραίων θερμοκρασιών. Επίσης οι επενδύσεις σε τεχνολογία, καθώς έτσι ενισχύεται η χρήση συστημάτων ακριβείας για σταθερότητα παραγωγής και, τέλος, οι εμπορικές πολιτικές, καθώς οι δασμοί των ΗΠΑ επηρεάζουν τις εξαγωγές της ΕΕ.
Χαμηλές τιμές στο λάδι
Μετά την πτώση τιμών το 2025 λόγω αυξημένης προσφοράς, οι τιμές, σύμφωνα με τη μελέτη του ΟΕΥ Ρώμης, αναμένεται να σταθεροποιηθούν σε 4,5-5,5 €/κιλό στο χύμα και 6-8 €/λίτρο στο λιανεμπόριο για το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, ενώ τα premium DOP θα παραμείνουν πάνω από 10 €/λίτρο.
Από την άλλη πλευρά, στην τελευταία έκθεση (Οκτώβριος 2025) του Διεθνές Συμβούλιου Ελαιολάδου (IOC), οι τιμές παραγωγού στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο αναφέρεται πως ξεπέρασαν εκ νέου τα 4 ευρώ το κιλό, ωστόσο παραμένουν 41% χαμηλότερες σε σχέση με το ίδιο διάστημα της προηγούμενης ελαιοκομικής χρονιάς.
Αναλυτικότερα, στην Ισπανία (Jaen) η τιμή διαμορφώθηκε στα 4,31 €/κιλό, παρουσιάζοντας πτώση 41% σε ετήσια βάση. Στην Ιταλία (Bari) έφτασε τα 9,43 €/κιλό, σημειώνοντας αύξηση 3%, ενώ στα Χανιά η τιμή παραγωγού υποχώρησε στα 4,40 €/κιλό, 34% χαμηλότερα από πέρυσι.
Η εικόνα αυτή δείχνει οριζόντια υποχώρηση των τιμών στις μεσογειακές χώρες, μετά τη διετία ιστορικών ρεκόρ, με την αγορά να επιστρέφει σταδιακά σε πιο ρεαλιστικά επίπεδα.
Οι παθογένειες στην αγορά ελαιόλαδου
Το ελληνικό ελαιόλαδο, το πιο εμβληματικό προϊόν της χώρας, δεν έχει «εγγραφεί», όπως λέγεται, εισέτι στις διεθνείς αγορές ως επώνυμο προϊόν.
Σε επίπεδο αμερικανικής και ευρωπαϊκής αγοράς εξάλλου, το ελαιόλαδο είναι αποδεκτό ως «ιταλικό προϊόν» εξήγησε ο Rafael Pico, γενικός διευθυντής της Ισπανικής Ενωσης Εξαγωγέων Ελαιολάδου και Πυρηνελαίου (ASOLIVA), συμπληρώνοντας πως «αυτός που χτυπά πρώτος χτυπά δύο φορές».
Η Ιταλία ήταν η πρώτη και κατέκτησε τις διεθνείς αγορές, αν και η παραγωγή της παρέμεινε στάσιμη από τη δεκαετία του 1990 και μετά βίας πια ανταποκρίνεται στην εγχώρια ζήτηση. Το γεγονός αυτό την ανάγκασε να στραφεί στη λεκάνη της Μεσογείου, με τις 4 βασικές χώρες-προμηθευτές – Ισπανία, Ελλάδα, Τυνησία, Πορτογαλία – να καλύπτουν το 99,4% της ιταλικής αγοράς, για να προμηθεύσει την εξαγωγική βιομηχανία της Ιταλίας, που με υιοθέτηση μεθόδων marketing και με το πλεονέκτημα της αναγνωρισιμότητάς της στη συνείδηση των καταναλωτών, τριπλασίασε τις πωλήσεις της τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.
Στη διεθνή αγορά του επώνυμου προϊόντος στην Ελλάδα έχει μερίδιο μόλις 2%-3%, με αρνητική συνθήκη το υπέρτερο ποσοστό της ετήσιας παραγωγής να εξάγεται χύμα, όταν στο ευρύτερο πλαίσιο τοποθετείται σταθερά μεταξύ των μεγαλύτερων ελαιοπαραγωγών και παρέχει περίπου το 10% της παγκόσμιας προσφοράς.
Σημαντικό τμήμα (της τάξης του 70%) των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται στην Ιταλία και την Ισπανία, με τιμή κατά 25% υποδεέστερη από αντίστοιχες που απολαμβάνουν οι ελληνικές εξαγωγές στις υπόλοιπες χώρες προορισμού.
Η απόκλιση ουσιαστικά εξηγείται και αντικατοπτρίζει τον χαμηλό βαθμό τυποποίησης της ελληνικής παραγωγής (σχεδόν 30%, έναντι 70% στην Ισπανία και σχεδόν 100% στην Ιταλία) που λειτουργεί ανασταλτικά στην προώθησή του ως επώνυμου προϊόντος στο εξωτερικό.
Εξάγεται χύδην
Αντ’ αυτού το ελληνικό ελαιόλαδο εξάγεται χύδην κυρίως σε Ιταλία και Ισπανία (σε τιμές ακόμη χαμηλότερες από ό,τι το εξάγουν σε άλλες χώρες), αναμειγνύεται με ετερόκλητων προελεύσεων (συνήθως χαμηλότερης ποιότητας) ελαιόλαδο, συσκευάζεται από τις προαναφερθείσες μεγάλες ελαιοπαραγωγούς και έμπειρες εξαγωγικά (με όρους marketing) χώρες και διακινείται στη διεθνή αγορά ως επώνυμο εγχώριο προϊόν τους, σε υπερδιπλάσια τιμή.
Αποτέλεσμα της υπαρκτής παθογένειας είναι το ελληνικό ελαιόλαδο να αποστερείται σημαντικής υπεραξίας της τάξης των €1,3/κιλό ή και περισσότερο χάνοντας περίπου 250-300 εκατ. ευρώ ετησίως.
Η Medit Hellas, εταιρεία με έδρα την Πάτρα, που εξάγει μη συσκευασμένο ελαιόλαδο στην Ιταλία, δηλώνει ότι οι έλληνες παραγωγοί εξαρτώνται από τους ιταλούς εμπόρους, με την Ιταλία να τυποποιεί 800-900 χιλ. τόνους ελαιόλαδο κάθε σεζόν, από άλλες χώρες παραγωγής, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και της Ισπανίας, όταν η παραγωγή της κυμαίνεται μεταξύ 250-300 χιλ. τόνων. Εξάλλου, μόνο το 30% του ελαιολάδου που τυποποιείται στην Ιταλία είναι αποκλειστικά ιταλικής προέλευσης.
«Made in Italy»
Εν κατακλείδι, η μακροχρόνια εδραιωθείσα πρακτική των ιταλών τυποποιητών να αποκτούν ελληνικό ελαιόλαδο προς ανάμειξη, εκμεταλλευόμενοι την παθογένεια της χαμηλής ελαιουργικής τυποποίησής μας, έχει ως απότοκο συνέπεια την κατάληξη σε μεταλλαγμένο ελαιόλαδο, καταγεγραμμένο στη συνείδηση των καταναλωτών παγκοσμίως ως προϊόν «Made in Italy», γεγονός που ενισχύει τη λανθασμένη αντίληψη στις καταναλωτικές αγορές ότι το ιταλικό ελαιόλαδο είναι ανώτερης ποιότητας σε σύγκριση με τις γειτονικές μεσογειακές χώρες.
Σύμφωνα με τη μελέτη του ΟΕΥ Ρώμης, οι έλληνες παραγωγοί μπορούν να αξιοποιήσουν την τάση για ποιοτικά, πιστοποιημένα προϊόντα (ΠΟΠ/ΠΓΕ), επενδύοντας σε branding και marketing. Προτείνεται συνεργασία με ιταλικά δίκτυα διανομής και συμμετοχή σε εκθέσεις όπως Olio Capitale και Tuttofood.
Θα τρώμε και κινεζικό λάδι τώρα; Η μεγάλη απειλή, ποιος θα κερδίσει τη μάχη
Η Ισπανία, με 1,415 εκατ. τόνους καθορίζει την ισορροπία της αγοράς
Παράγει 70% της ευρωπαϊκής και το 45% της παγκόσμιας παραγωγής
Η Ισπανία θα συνεχίσει να καθορίζει την παγκόσμια ισορροπία της αγοράς ελαιολάδου και το 2025-2026, ενώ σύμφωνα με σχετική έρευνα του γραφείου οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στη Μαδρίτη, το ισπανικό υπουργείο Γεωργίας εκτιμά πως τα τελευταία χρόνια η Ισπανία παράγει πλησίον του 70% της ευρωπαϊκής και του 45% της παγκόσμιας παραγωγής.
Οι εκτιμήσεις του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας (IOC) για τα αντίστοιχα ποσοστά μεριδίων του ισπανικού ελαιολάδου κατά την καλλιεργητική περίοδο 2024/25 ανέρχονταν σε 67,2% της ευρωπαϊκής και σε 39,6% της παγκόσμιας παραγωγής.
Στη ρουλέτα το ελαιόλαδο, πού θα φτάσει η τιμή – Το ισπανικό μυστήριο
Οι εκτιμήσεις
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας (Οκτωβρίου 2025), την καλλιεργητική περίοδο 2024/2025 η Ισπανία εκτιμάται ότι παρήγαγε 1,415 εκατ. τόνους ελαιολάδου, έναντι 854,5 χιλ. τόνων την περίοδο 2023/2024, 665,8 χιλ. τόνων την περίοδο 2022/2023 και 1,493 εκατ. τόνων την περίοδο 2021/2022.
Οι αναθεωρημένες εκτιμήσεις του IOC για την καλλιεργητική περίοδο 2024/2025 υπολογίζουν το ύψος της ισπανικής παραγωγής σημαντικά ανώτερο (+28%) του μέσου όρου της προηγούμενης πενταετίας (2019-2024, ύψους 1,105 εκατ. τόνων.
Την Ισπανία ακολουθούν, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις του IOC για την περίοδο 2024/2025, η Τουρκία (505 χιλ. τόνοι), η Τυνησία (340 χιλ. τόνοι), η Ελλάδα (250 χιλ. τόνοι), η Ιταλία (248 χιλ. τόνοι), η Πορτογαλία (177 χιλ. τόνοι), η Συρία (105 χιλ. τόνοι), το Μαρόκο (90 χιλ. τόνοι) και η Αλγερία (85 χιλ. τόνοι).
Η κατάταξη
Τα στοιχεία που παραθέτει πάντως η έρευνα της ελληνικής πρεσβείας στην Ιταλία για την αντίστοιχη περίοδο (2024/25) είναι μερικώς διαφοροποιημένα, καθώς η τριάδα των δέκα κορυφαίων παραγωγών ελαιολάδου παγκοσμίως συντίθεται από την Ισπανία, που παραμένει στην κορυφή με παραγωγή 1.350 χιλ. τόνων,
την Τουρκία με 340 χιλ. τόνους από την τέταρτη θέση που κατείχε την περίοδο 2023/2024 με 210 χιλ. τόνους και την Τυνησία με 315 χιλ. τόνους, αντικατοπτρίζοντας έναν δυναμικό και αναπτυσσόμενο τομέα που υποστηρίζεται από καινοτόμες επενδύσεις και συνεχή επέκταση των ελαιώνων της, παρά τις αντιξοότητες του φυσικού περιβάλλοντος και τις ελλιπείς έξωθεν χρηματοδοτήσεις.
Ελαιόλαδο: Γιατί χάνουμε τη μάχη με Τουρκία, Βέλγιο – Η τρύπα των 300 εκατ., το άφαντο brand name
Ακολουθούν η Ελλάδα με παραγωγή 250 χιλ. τόνων ανεβαίνοντας μια θέση σε σχέση με την περίοδο 2023/2024 (195 χιλ. τόνους) και η Πορτογαλία (160 χιλ. τόνους), ενώ στη συνέχεια της παγκόσμιας της κλίμακας τοποθετούνται χώρες της Ανατ. Μεσογείου όπως το Μαρόκο, η Συρία, η Αλγερία και η Αίγυπτος.https://www.tovima.gr/editor/mantikidis-tasos/
