Το διάβημα της Λιβύης για τις έρευνες στην Κρήτη και οι σχέσεις Αθήνας – Τρίπολης με φόντο το τουρκολιβυκό μνημόνιο

Η μέση γραμμή, η ρήξη με υπογραφή Ερντογάν, ο ρόλος της Αιγύπτου και η διαμαρτυρία της Αθήνας για τη συνορεύουσα ζώνη

Την δική της απάντηση στην Λιβύη προετοιμάζει η Ελλάδα μετά και το διάβημα της Τρίπολης στην Αθήνα για τις σεισμικές έρευνες που διεξάγει η ελληνική πλευρά δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης.

Το διάβημα επιδόθηκε στον πρεσβευτή της Ελλάδας στην Τρίπολη, Νίκο Γαριλίδη, μετά την ολοκλήρωση των ερευνών του Ramform Hyperion, πριν από μερικές μέρες, όπως επιβεβαίωναν διπλωματικές πηγές.

Σημείωναν δε ότι η απάντηση της Αθήνας θα είναι άμεση στο πλαίσιο της πάγιας τακτικής. Και τόνιζαν ότι η Ελλάδα για τις ενέργειες της έχει σταθερά γνώμονα το διεθνές δίκαιο.

Οι ίδιες πηγές υπενθύμιζαν ότι η Λιβύη έχει αντιδράσει για τις έρευνες της Ελλάδας στην εν λόγω περιοχή και στο παρελθόν.

Η μέση γραμμή
Για τον ορισμό των θαλασσίων οικοπέδων στην εν λόγω περιοχή, η Ελλάδα δεδομένου ότι δεν έχει συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη χρησιμοποιεί τη μέση γραμμή – σύμφωνα και με το νόμο Μανιάτη του 2011. Το πρόβλημα ανακύπτει λόγω του ότι η Τρίπολη από την πλευρά της αμφισβητεί από που πρέπει να ξεκινάει η μέτρηση για την μέση γραμμή.

Μία αμφισβήτηση στην οποία βασίστηκε και το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019.

Η ρήξη με υπογραφή Ερντογάν
Η Άγκυρα έχει παίξει το δικό της ιδιαίτερο ρόλο στη ρήξη ανάμεσα στις κυβερνήσεις Ελλάδας και Λιβύης, ήδη από την περίοδο που η κυβέρνηση Σάρατζ αποδέχτηκε την υπογραφή του ανυπόστατου τουρκολιβυκού μνημονίου αλλά και στρατιωτικής συνεργασίας.

Η κυβέρνηση Ντμπέιμπα συνέχισε να συντηρεί και να ενισχύει τους δεσμούς της με την Άγκυρα, υπογράφοντας μάλιστα και μνημόνιο συνεργασίας με τη Λιβύη για έρευνες για υδρογονανθράκες σε περιοχές που είναι σύμφωνα με την Τρίπολη υπό τη δικαιοδοσία της.

Ο ρόλος της Αιγύπτου
Σε ρήξη με την κυβέρνηση της Τρίπολης είναι και το Κάιρο, με την Αίγυπτο να έχει προχωρήσει και σε μονομερή οριοθέτηση θαλασσίων συνόρων προς δυσμάς προκαλώντας την αντίδραση της Λιβύης το 2022.

Με την Αίγυπτο να είναι ένας από τους ισχυρότερους υποστηρικτές των ελληνικών θέσεων στο θέμα των θαλασσίων ζωνών. Και την υπογραφή συμφωνίας οριοθέτησης Ελλάδας – Αιγύπτου το 2020 να είναι το κύριο χτύπημα στο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Αθήνα και Κάιρο έχουν επανειλημμένα σημειώσει με αφορμή την ρευστή κατάσταση που επικρατεί στη Λιβύη και τους κινδύνους που αναπτύσσονται λόγω αυτής, την ανάγκη να βρεθεί τρόπος διεξαγωγής εκλογών στη χώρα και αποχώρησης των ξένων δυνάμεων.

Η διαμαρτυρία της Αθήνας για τη συνορεύουσα ζώνη
Να σημειωθεί ότι το 2023 η Λιβύη ενημέρωσε τον ΟΗΕ την απόφαση της για θέσπιση συνορεύουσας ζώνης.

Στην κίνηση της Λιβύης απάντησε η Αθήνα με δική της επιστολή στον ΟΗΕ υπογραμμίζοντας ότι οι συντεταγμένες και ο χάρτης που περιέχεται στη λιβυκή επιστολή είναι αντίθετες προς το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας για τρεις λόγους:

α) Κλείνει τον κόλπο της Σύρτης, κίνηση με την οποία η Ελλάδα έχει εναντιωθεί από το 1974.

β) Χρησιμοποιεί ευθείες γραμμές βάσης – η Ελλάδα έχει εναντιωθεί και σε αυτό από το 2005 – που είναι επίσης αντίθετες με το Διεθνές Δίκαιο.

γ) Οι συντεταγμένες που έχει καταθέσει η Λιβύη ακολουθούν την παράνομη οριοθέτηση του τουρκολιβυκού μνημονίου του 2019.

Η Ελλάδα, σημείωνε ακόμα με την ευκαιρία αυτή, πως το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο και αντίθετο προς το Διεθνές Δίκαιο και τονίζει πως είναι παράνομες και όποιες κινήσεις γίνονται με βάση τις συντεταγμένες που αυτό προβλέπει.

Και υπογράμμιζε πως τέτοιες κινήσεις δεν προκαταλαμβάνουν τα δικαιώματα που παρέχει το Διεθνές Δίκαιο για την Ελλάδα και εκφράζει τη γνωστή ελληνική θέση πως τυχόν προβλήματα με τις οριοθετήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να επιλύονται ειρηνικά, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.

Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία επιχειρεί διεύρυνση της επιρροής της στη Λιβύη και ανάπτυξη δεσμών και με την πλευρά του Χαλίφα Χαφτάρ.

Διά της πλαγίας
Ακόμα και αν δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει την Άγκυρα για υποκίνηση της Τρίπολης να διαμαρτυρηθεί για τις ελληνικές έρευνες, ούτε όμως και να αποκλείσει το ενδεχόμενο, για πολλούς η Λιβύη παραμένει ένας άσος στο μανίκι της τουρκικής πλευράς που μπορεί να αξιοποιηθεί ανάλογα με τις εξελίξεις, για να προκαλέσει την Ελλάδα διά της πλαγίας.

Το τουρκολιβυκό μνημόνιο άλλωστε, αν και δεν σχετίζεται με τις έρευνες δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, παραμένει ένα από τα μεγάλα αγκάθια στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας που δεν θα βγει εύκολα από το τραπέζι.https://www.in.gr/author/a-fwtaki/