Το ότι η Ελλάδα είναι δεύτερη από το τέλος, μετά την Βουλγαρία, σε ό,τι αφορά την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών είναι γνωστό. Αυτό όμως που είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι η αγοραστική δύναμη του μισθού είναι χαμηλότερη από ό,τι στη Βουλγαρία, τοποθετώντας την την Ελλάδα κυριολεκτικά στον πάτο. Το νέο αυτό αρνητικό ρεκόρ επισήμανε με ανάρτησή του ο γραμματέας της ΚΕ της Νέας Αριστεράς Γαβριήλ Σακελλαρίδης, σχολιάζοντας ότι «τα κυβερνητικά παραμύθια για τους μισθούς στην Ελλάδα φτάνουν σε ένα τέλος Χριστουγεννιάτικα».
Στον πάτο η αγοραστική δύναμη του μισθού
Ποιος είναι όμως ο λόγος που η Εurostat μας κατατάσσει πρώτους από το τέλος σε ό,τι αφορά την αγοραστική δύναμη του μισθού και από πού προκύπτει αυτή η αξιολόγηση;
Το σχετικό πινακάκι, που εμφανίζει την Ελλάδα πίσω από τη Βουλγαρία, αφορά τον μέσο ετήσιο προσαρμοσμένο μισθό πλήρους απασχόλησης, όπως μετριέται σε Ισοτιμίες Αγοραστικής Δύναμης (Purchasing Power Standards). Aν το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε Ισοτιμίες Αγοραστικής Δύναμης (PPS) είναι μόλις το 68% του μέρου όρου της ΕΕ, ο μέσος μισθος πλήρους απασχόλησης σε PPS είναι ακόμα χαμηλότερα, στο 54% της ΕΕ.
Η μεθοδολογία της Eurostat
Ο δείκτης του «μέσου ετήσιου προσαρμοσμένου μισθό πλήρους απασχόλησης ανά εργαζόμενο», ξεκίνησε να υπολογίζεται από τη Εurostat μετά το 2021, με την υιοθέτηση της οδηγίας για την Μπλε Κάρτα. Λειτουργεί ως ένα «κατώφλι εισόδου» για να χορηγεί η κάθε χώρα άδειες εργασίας σε υψηλά ειδικευμένους εργαζόμενους τρίτων χωρών και σύμφωνα με τη Εurostat αντιπροσωπεύει «ένα μισθό επαρκή για αξιοπρεπή διαβίωση σε κάθε κράτος μέλος».
O «προσαρμοσμένος» μισθός προκύπτει από συνδυαστικά στοιχεία, για το ύψος των αμοιβών και τις ώρες απασχόλησης σε κάθε χώρα, μετατρέποντας τους μισθούς μερικής απασχόλησης σε «ακαθάριστα ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης». Ένας από τους λόγους για το νέο τρόπο υπολογισμού, είναι ότι όσο η μερική απασχόληση κερδίζει έδαφος στην ΕΕ, αναζητάται ένας δείκτης που να είναι πιο αντιπροσωπευτικός από το μέσο όρο των αμοιβών.
Τρίτοι από το τέλος σε ονομαστικό μέσο ετήσιο μισθό
Όπως ανακοινώθηκε, η Ελλάδα είναι τρίτη από το τέλος σε μέσο ετήσιο προσαρμοσμένο μισθό πλήρους απασχόλησης, με 17.013 ευρώ το χρόνο – σε απόσταση αναπνοής από την Ουγγαρία (16.895). Τελευταία με διαφορά από τους επόμενους είναι η Βουλγαρία, με μέσο ετήσιο προσαρμοσμένο μισθό πλήρους απασχόλησης μόλις 13.503 ευρώ. O μέσος ετήσιος προσαρμοσμένος μισθός πλήρους απασχόλησης στην ΕΕ είναι 37.863 ευρώ.
Η κατάταξη αλλάζει όμως όταν αντί για τον ονομαστικό μισθό υπολογίζεται το αντίστοιχό του σε Ισοτιμίες Αγοραστικής Δύναμης.
Πώς μεταβάλλονται οι ανισότητες όταν προσαρμόζονται βάσει αγοραστικής δύναμης;
Όπως εξηγείται στις σχετικές αναλύσεις, oι μέσοι μισθοί βάσει ισοδυναμιών αγοραστικής δύναμης (PPS) παρέχουν μια πιο δίκαιη σύγκριση από ό,τι οι ονομαστικοί μισθοί, καθώς το κόστος ζωής διαφέρει σημαντικά μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών – ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα έξοδα στέγασης.
Σύμφωνα με τη μεθοδολογία που ακολουθούν οι στατιστικές υπηρεσίες, η ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (PPP) «εξαλείφει την επίδραση των διαφορών στα επίπεδα τιμών μεταξύ χωρών».
Το PPS είναι «μια τεχνητή νομισματική μονάδα», όπου μία μονάδα PPS μπορεί θεωρητικά να αγοράσει την ίδια ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών σε κάθε χώρα.
Όταν εξετάζουμε τον μέσο ετήσιο προσαρμοσμένο μισθό πλήρους απασχόλησης ανά εργαζόμενο σε PPS, τα χάσματα είναι αισθητά μικρότερα σε σύγκριση με τους ονομαστικούς όρους.
Ωστόσο, παραμένουν σημαντικές διαφορές σε όλη την ΕΕ. Για παράδειγμα, σε ονομαστικούς όρους, ο υψηλότερος μέσος μισθός ήταν έξι φορές μεγαλύτερος από τον χαμηλότερο, ενώ αυτή η αναλογία μειώνεται σε 2,5 φορές όταν προσαρμόζεται βάσει PPS.
Οι πρώτοι και οι έσχατοι
Ο μέσος ετήσιος προσαρμοσμένος μισθός πλήρους απασχόλησης ανά εργαζόμενο, μετρημένος σε PPS, κυμαινόταν από 20.525 στην Ελλάδα έως 53.745 στο Λουξεμβούργο.
Σε ονομαστικούς όρους, η Ελλάδα κατετάγη τρίτη από το τέλος, αλλά είχε τη χειρότερη βαθμολογία σε PPS. Στην αγοραστική δύναμη του μισθού ερχόμαστε τελευταίοι, με 20.525 Ισοτιμίες Αγοραστικής Δύναμης – έναντι 37.863 του ευρωπαϊκού μέσου όρου, όπως αποτυπώνει σχετικός πίνακας του Εuronews.
Σε αυτόν τον δείκτη, μόνο επτά χώρες ξεπέρασαν τον μέσο όρο της ΕΕ. Εκτός από το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία και η Αυστρία ανέφεραν μισθούς πάνω από 45.000 PPS.
Η Ιρλανδία και η Γαλλία ήταν οι άλλες δύο χώρες που βρέθηκαν πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, με μισθούς PPS 41.581 και 39.110, αντίστοιχα.
Η Ιταλία είχε τον χαμηλότερο μισθό μεταξύ των «μεγάλων τεσσάρων» οικονομιών της ΕΕ, με 33.723 PPS.
Η Ισπανία κατέγραψε ελαφρώς υψηλότερο ποσό στα 35.774 PPS, παραμένοντας και οι δύο κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Κύριες τάσεις στους μέσους μισθούς στην Ευρώπη
Αναλύοντας τόσο τους ονομαστικούς μισθούς όσο και τους μισθούς σε PPS, προκύπτουν τα εξής βασικά ευρήματα:
• Οι χώρες της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης διατηρούν σταθερά την πρωτοκαθεδρία στους μέσους μισθούς, αλλά το πλεονέκτημά τους μειώνεται στις κατατάξεις προσαρμοσμένες σε PPS.
• Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης βελτιώνονται ελαφρώς σε PPS, αλλά οι μέσοι μισθοί παραμένουν σημαντικά χαμηλότεροι από τον μέσο όρο της ΕΕ.
• Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης αντιμετωπίζουν δυσκολίες και στους δύο δείκτες, με χαμηλούς μισθούς και περιορισμένη αγοραστική δύναμη.
Πώς άλλαξαν οι μέσοι μισθοί από το 2022 στο 2023;
Μεταξύ των 26 χωρών της ΕΕ, ο μέσος ετήσιος προσαρμοσμένος μισθός πλήρους απασχόλησης ανά εργαζόμενο μειώθηκε μόνο στη Σουηδία μεταξύ 2022 και 2023.
Στη Σουηδία, ο μέσος μισθός μειώθηκε κατά 1.817 ευρώ, αντιπροσωπεύοντας πτώση 4%.
Ωστόσο, αυτή η μείωση οφείλεται στη μετατροπή της σουηδικής κορόνας σε ευρώ. Σε τοπικό νόμισμα, οι μισθοί αυξήθηκαν ελαφρώς.
Στην ΕΕ, οι ετήσιοι προσαρμοσμένοι μισθοί αυξήθηκαν ετησίως κατά 2.225 ευρώ ή 6%.
Η Ελλάδα είχε τη δεύτερη μικρότερη ονομαστική αύξηση «μέσου ετήσιου μικτού προσαρμοσμένου μισθού πλήρους απασχόλησης» ανά εργαζόμενο, μόλις 606 ευρώ ετησίως ή 4%.
Η μόνη χώρα που είχε μικρότερη ονομαστική αύξηση είναι η Μάλτα (581 ευρώ ετησίως ή 2%).
Σε ονομαστικούς όρους, το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο και η Ιρλανδία κατέγραψαν τις υψηλότερες αυξήσεις, με καθεμία να υπερβαίνει τα 4.000 ευρώ ετησίως.
Αναφορικά με τις ποσοστιαίες μεταβολές, η Ρουμανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Λετονία και η Κροατία κατέγραψαν τις υψηλότερες αυξήσεις, με τους μέσους μισθούς να αυξάνονται κατά περισσότερο από 15%.
Η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις της πανευρωπαϊκής κατάταξης, τόσο σε ποσοστιαίες όσο και σε ονομαστικές μεταβολές του μέσου προσαρμοσμένου μισθού.
