Η απολύτως λειτουργική λεκάνη, με τίτλο America, είχε εκτεθεί για μόλις δύο ημέρες στο αρχοντικό του 18ου αιώνα, που είχε τοποθετηθεί στο πλαίσιο έκθεσης του Ιταλού εννοιολογικού καλλιτέχνη Μαουρίτσιο Κατελάν (αυτού ντε, με την μπανάνα)
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 14ης Σεπτεμβρίου 2019, η Eleanor Paice ξύπνησε από τον ήχο γυαλιού που έσπαγε. Ζώντας σε ένα διαμέρισμα του προσωπικού πάνω από το Blenheim Palace, η υπεύθυνη εξυπηρέτησης επισκεπτών είχε συνηθίσει σε παράξενους θορύβους. Αλλά όταν οι συναγερμοί πυρκαγιάς άρχισαν να ηχούν, ήξερε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Απομακρύνθηκε γρήγορα προς τη μεγάλη αυλή. Αλλά χωρίς να το γνωρίζει, έτρεχε καταπάνω στις τελευταίες στιγμές μιας τολμηρής ληστείας. Πέντε άνδρες είχαν εισβάλει στο παλάτι, είχαν βγάλει μια λεκάνη από ατόφιο χρυσό αξίας 6 εκατομμυρίων ευρώ και διέφευγαν με ένα κλεμμένο Volkswagen Golf.
Η απολύτως λειτουργική τουαλέτα, με τίτλο America, είχε εκτεθεί για μόλις δύο ημέρες στο αρχοντικό του 18ου αιώνα, που είχε τοποθετηθεί στο πλαίσιο έκθεσης του Ιταλού εννοιολογικού καλλιτέχνη Μαουρίτσιο Κατελάν (αυτού ντε, με την μπανάνα).
Σήμερα, περισσότερα από πέντε χρόνια, συνολικά τρεις άνδρες έχουν καταδικαστεί σε σχέση με τη ληστεία.
Η κλοπή της χρυσής λεκάνης ήταν ένα έγκλημα που ιντρίγκαρε τους λάτρεις της τέχνης, ενθουσίασε τον Τύπο και δημιούργησε αμέτρητα λογοπαίγνια
Η χρυσή λεκάνη που σόκαρε τόσο με την παρουσία της όσο και με την απουσία της
Ο James Sheen, 40 ετών, από την Οξφόρδη, δήλωσε ένοχος για διάευρρηξη και μεταβίβαση εγκληματικής περιουσίας το 2024, ενώ ο Michael Jones, 39 ετών, από την Οξφόρδη, κρίθηκε ένοχος για διάρρηξη στο Oxford Crown Court, την περασμένη Τρίτη.
Ο Fred Doe, 36 ετών, από το Windsor, καταδικάστηκε για συνωμοσία με σκοπό τη μεταβίβαση εγκληματικής περιουσίας. Ο Bora Guccuk, 41 ετών, από το δυτικό Λονδίνο, απαλλάχθηκε από την ίδια κατηγορία.
Η κλοπή της χρυσής λεκάνης ήταν ένα έγκλημα που ιντρίγκαρε τους λάτρεις της τέχνης, ενθουσίασε τον Τύπο και δημιούργησε αμέτρητα λογοπαίγνια. Σήμερα, το BBC απέκτησε αποκλειστική πρόσβαση στο προσωπικό του Blenheim Palace για να κατανοήσει τη ληστεία και τις αποτυχίες ασφαλείας από τη δική τους οπτική γωνία.
«Μας χτύπησαν»
Το προηγούμενο βράδυ, ο διευθύνων σύμβουλος του Blenheim, Dominic Hare, βρισκόταν σε ένα λαμπερό πάρτι για την έναρξη της έκθεσης που γινόταν στο παλάτι, με οικοδεσπότη τον ίδιο τον Μαουρίτσιο Κατελάν.
Ήταν η πρώτη φορά που η λεκάνη America εκτίθετο εκτός Νέας Υόρκης και η παρουσία του έργου δημιουργούσε αίσθηση. Θυμάται να ξεγλιστράει από τις εκδηλώσεις, ελπίζοντας για μια στροφή στην πλήρως χρησιμοποιήσιμη τουαλέτα. Όταν όμως βρέθηκε αντιμέτωπος με μια ουρά, είπε στον εαυτό του «δεν πειράζει, δεν υπάρχει λόγος να περιμένω στην ουρά. Μπορώ να έρθω αύριο και να ρίξω μια ματιά».
Αλλά λίγες ώρες αργότερα, η συνάδελφός του Eleanor Paice ήταν μάρτυρας των τελευταίων στιγμών καθώς το έργο τέχνης βάρους 98 κιλών μεταφερόταν σε ένα κλεμμένο όχημα. Θυμάται μια συγκεχυμένη και γρήγορη σκηνή: «Ήταν μόνο σκιές και γρήγορη κίνηση. Τους είδα να κινούνται προς το αυτοκίνητο, να μπαίνουν στο αυτοκίνητο…. και μετά το αυτοκίνητο έφυγε αμέσως».
Από την είσοδο και την έξοδο των διαρρηκτών από την αυλή, η τολμηρή ληστεία διήρκεσε μόλις πέντε λεπτά.
Η αστυνομία έφτασε λίγο αργότερα. «Τότε ήταν που… ένιωσα το στομάχι μου να σπάει» λέει η Paice. «Και σκέφτηκα, αυτό είναι σοβαρό».
Σύντομα, το τηλέφωνο του διευθύνοντος συμβούλου τον ξύπνησε: «Dom, μας χτύπησαν».
«Ο κόσμος ενδιαφερόταν περισσότερο να δει από πού είχε κλαπεί η χρυσή λεκάνη παρά να έρθει να δει την ίδια τη χρυσή λεκάνη»
«Τα παλάτια δεν διαλύονται»
Ο Dominic Hare είπε ότι του πήρε μερικά λεπτά για να συνειδητοποιήσει ότι δεν ονειρευόταν πριν τρέξει, τελικά, στο παλάτι. Η ανακούφισή του που το προσωπικό ήταν σώο και αβλαβές αναμείχθηκε με τη φρίκη ενός πλημμυρισμένου, κατεστραμμένου τόπου εγκλήματος.
«Αν η χρυσή τουαλέτα επί τόπου έμοιαζε όμορφη και τέλεια και μεγαλοπρεπής και αμόλυντη, αυτό ήταν το εντελώς αντίθετο» είπε ο Hare. «Αυτό ήταν βάναυσο, διαλυμένο. Αυτό ήταν ένα παλάτι. Τα παλάτια δεν διαλύονται».
Όταν το παλάτι άνοιξε και πάλι μια μέρα αργότερα, η διαμάχη αντιμετωπίστηκε με θεατρικό τρόπο. Το προσωπικό ξαναέσφιξε την αστυνομική ταινία στο διαλυμένο θάλαμο, λίγα μόλις μέτρα από τη γενέτειρα του σερ Ουίνστον Τσόρτσιλ, και εξέθεσε τη σκηνή του εγκλήματος ως μέρος της παράστασης του Μαουρίτσιο Κατελάν -χωρίς τουαλέτα.
Ο Hare δήλωσε ότι παρά την αμηχανία του, ο θυμός του τον ώθησε να το κρατήσει ορατό, αλλά συνειδητοποίησε επίσης ότι θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης για το κοινό. Δούλεψε. Τις επόμενες ημέρες η Paice είπε ότι το παλάτι «χτυπήθηκε», με ορδές που ήθελαν να δουν την καταστροφή.
«Ο κόσμος ενδιαφερόταν περισσότερο να δει από πού είχε κλαπεί η χρυσή λεκάνη παρά να έρθει να δει την ίδια τη χρυσή λεκάνη» πρόσθεσε.
Η χρυσή λεκάνη επέζησε στη Νέα Υόρκη
Το προσωπικό του παλατιού λέει ότι είδε το χιούμορ στον τρόπο με τον οποίο ο Τύπος και το κοινό προσέγγισαν το έγκλημα, αλλά εξακολουθούσε να είναι βαθιά ταραγμένο από την επιδρομή. Η Paice δήλωσε ότι το Blenheim, ένα ασφαλές και σίγουρο σπίτι για εκείνη, της δημιουργούσε φόβο για μεγάλο χρονικό διάστημα.
«Υπήρχε πάντα αυτή η ανησυχία. Αν συνέβη αυτό, όλα θα μπορούσαν να συμβούν» είπε. Ο Hare δήλωσε ότι αισθάνεται ευγνώμων που κανείς δεν έπαθε τίποτα, αποκαλώντας τους διαρρήκτες τους «πιο επικίνδυνους ανθρώπους που επισκέφθηκαν ποτέ το Blenheim Palace».
«Αυτή η τουαλέτα επέζησε από τη Νέα Υόρκη. Και αν επέζησε από τη Νέα Υόρκη, θα έπρεπε να έχει επιζήσει και από το παλάτι Blenheim» λέει ο Christopher Marinello, δικηγόρος ανάκτησης έργων τέχνης που επιστρατεύτηκε από τους ασφαλιστές για να εξετάσει την υπόθεση.
Κατά την άποψή του, η ασφάλεια του Blenheim «απέτυχε παταγωδώς».
Ακόμη και μετά την επιδρομή, το προσωπικό δεν κατάλαβε αμέσως ότι η τουαλέτα ήταν ο στόχος. Η Paice λέει ότι φαντάστηκε φευγαλέα ότι είχαν έρθει για την παιδική τούφα μαλλιών του Churchill
«Ποιος χρησιμοποίησε τελευταία φορά την τουαλέτα ή τι έφαγε»
Αυτό που είναι εντυπωσιακά σαφές από τις συνεντεύξεις με το προσωπικό του παλατιού, είναι ότι η τουαλέτα από χρυσό 18 καρατίων δεν είχε θεωρηθεί κίνδυνος για την ασφάλεια.
Ένα μήνα πριν από τη διάρρηξη, ο Edward Spencer-Churchill, ο ιδρυτής του Ιδρύματος Τέχνης Blenheim, δήλωσε στους Sunday Times: «Δεν θα είναι και το πιο εύκολο πράγμα για να το κλέψεις. «Πρώτον, είναι υδραυλική και δεύτερον, ένας πιθανός κλέφτης δεν θα έχει ιδέα ποιος χρησιμοποίησε τελευταία φορά την τουαλέτα ή τι έφαγε. Οπότε όχι, δεν σκοπεύω να τη φυλάω».
Ο Hare δήλωσε ότι «ανησυχούν πολύ περισσότερο» για άλλα αμφιλεγόμενα έργα τέχνης στην έκθεση – ένα άγαλμα ενός Πάπα που χτυπήθηκε από μετεωρίτη, ένα άγαλμα ενός προσευχόμενου Αδόλφου Χίτλερ…
Παραδέχτηκε ότι η ιδιότητα της τουαλέτας ως ιδιόρρυθμο αντικείμενο τέχνης είχε επισκιάσει το γεγονός ότι η αξία της μόνο σε χρυσό ήταν 6 εκατομμύρια ευρώ.
Καμία ασφάλεια
Η χρυσή λεκάνη αφέθηκε αφύλακτη κατά τη διάρκεια των ωρών λειτουργίας, χωρίς να παρακολουθείται η πόρτα του θαλάμου από κάμερες ασφαλείας. Αλλά η συμμορία εκμεταλλεύτηκε και άλλα κενά ασφαλείας εκείνη τη νύχτα, όπως η απουσία περιπολιών και οι εύκολα παραβιάσιμες πύλες.
Ακόμη και μετά την επιδρομή, το προσωπικό δεν κατάλαβε αμέσως ότι η τουαλέτα ήταν ο στόχος. Η Paice λέει ότι φαντάστηκε φευγαλέα ότι είχαν έρθει για την παιδική τούφα μαλλιών του Churchill, την οποία το παλάτι εκθέτει.
Η κλεμμένη λεκάνη δε βρέθηκε ποτέ
Τις εβδομάδες που ακολούθησαν, ο Hare παρακινήθηκε να αναβαθμίσει την ασφάλεια με ταχύτατους ρυθμούς. Ανέλαβε πλήρως την ευθύνη για τις αποτυχίες εκείνης της νύχτας.
«Δεν είναι γενική απόφαση ότι είχαμε ένα συγκεκριμένο επίπεδο ασφάλειας, ήταν πραγματικά δική μου. Υπό αυτή την έννοια, εγώ έκανα το Blenheim ευάλωτο. Και δεν είμαστε πλέον ευάλωτοι» δήλωσε.
Το παλάτι είδε την ασφάλειά του να αναβαθμίζεται με μια «πολύ σημαντική αναβάθμιση», ενώ το γεγονός αυτό αποτέλεσε επίσης ένα κάλεσμα αφύπνισης για άλλα αρχοντικά-μουσεία.
