Ουκρανία: Πέρα από εδαφικό και εγγυήσεις ασφαλείας – Οι «ξεχασμένοι» όροι Πούτιν που θα βρει μπροστά της η ΕΕ

Η ΕΕ αγνοεί επί τούτω πάγιους όρους του Πούτιν για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία – Αποτελούν μια μπλόφα του Ρώσου ηγέτη στη διαπραγματευτική παρτίδα πόκερ που παίζει με τη δυτική συμμαχία;

Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος

Πέρασε πια πολύς καιρός από τότε που ο Πούτιν «φώναζε» πολύ συγκεκριμένα πράγματα στον Τραμπ κι εκείνος δεν «άκουγε». Ήταν η εποχή που ο Αμερικανός πρόεδρος είχε μπει με ενθουσιασμό στον χορό της διεθνούς κρίσης που έχει ως επίκεντρο τον πόλεμο στην Ουκρανία, πιστεύοντας ότι εξακολουθούσαν να υφίστανται περιθώρια κάμψης της ρωσικής αντίστασης σε δυτικές πιέσεις.

Ήταν όμως και η εποχή που η πραγματικότητα επί του πεδίου ήταν ήδη μη αναστρέψιμη. Ως εκ τούτου, αυτό που η Μόσχα εξέπεμπε ψιθυρίζοντας όταν ενέταξε τέσσερις ουκρανικές περιφέρεις στη Ρωσική Ομοσπονδία, πλέον το επαναλάμβανε βροντοφωνάζοντας: Η Ρωσία είναι ήδη επεκτεταμένη προς δυσμάς.

Μα το εδαφικό ζήτημα δεν τελείωνε εκεί για τη Ρωσία, καθώς οι εγγυήσεις ασφαλείας που ζητούσε συμπεριλάμβαναν μια αποστρατικοποιημένη λωρίδα γης μεταξύ των νέων συνόρων που διεκδικούσε. Όλα αυτά εξακολουθούν να αποτελούν πάγιες θέσεις της Μόσχας, ενώ η ΕΕ και η αντιπολίτευση στις ΗΠΑ κατηγορούν τον Τραμπ ότι επί της ουσίας δεν τις απέρριψε στην περιβόητη συνάντηση της Αλάσκας.

Αλλά υπάρχουν και άλλοι κρίσιμοι όροι από πλευράς Πούτιν. Πρόκειται για όρους που είναι οι πιο παλιοί σε αυτόν τον πόλεμο και επαναλαμβάνονται διαρκώς από τη ρωσική πλευρά. Η συνεχής επαναφορά τους στο προσκήνιο καταδεικνύει ότι δεν είναι στις προθέσεις του Ρώσου ηγέτη να ξεθωριάσουν στη συνείδηση των Ρώσων πολιτών. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι για τον Πούτιν, που δίνει μεγάλη βαρύτητα στο εσωτερικό της Ρωσίας από τη μέρα που έθεσε σε εφαρμογή την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία, είναι μη διαπραγματεύσιμοι – εντάσσονται στους στρατηγικούς στόχους της Μόσχας και δεν αποτελούν επικοινωνιακό τέχνασμα.

Ποιοι είναι αυτοί; Τους υπενθύμισε -και δη σε αυστηρούς τόνους- ο Λαβρόφ, κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο NBC.

Πρόκειται για όλα εκείνα που περιλαμβάνει ο θεμελιώδης στόχος του Πούτιν για ανάκτηση των δικαιωμάτων που έχουν απολέσει οι ρωσόφωνοι της Ουκρανίας.

Ο Λαβρόφ τόνισε ότι θα πρέπει να αρθεί η απαγόρευση της προσκείμενης στη Μόσχα Ορθόδοξης Εκκλησίας (με τους περισσότερους πιστούς στην Ουκρανία), της ρωσικής γλώσσας (μητρική γλώσσα για το 1/3 των Ουκρανών), πολιτικών κομμάτων και της οποιασδήποτε δραστηριότητας που σχετίζεται και τον ρωσικό πολιτισμό.

Κι εδώ έρχεται ένα άλλο ζήτημα που έθεσε ο Λαβρόφ, απαντώντας στην ερώτηση εάν ο Πούτιν προτίθεται να συναντηθεί με τον Ζελένσκι. «Άλλο μια συνάντηση και άλλο μια ειρηνευτική συμφωνία», απάντησε το Ρώσος υπουργός Εξωτερικών. «Τι εννοείτε», τον ρώτησε η δημοσιογράφος του NBC. «Μια συμφωνία δεν έχει ισχύ εάν την έχει υπογράψει ένας πρόεδρος που δεν βρίσκεται νομίμως στην εξουσία. Και βάσει του ουκρανικού Συντάγματος, η θητεία του κ. Ζελένσκι έχει λήξει», απάντησε ο Λαβρόφ. Πρόκειται για μια σαφέστατη τοποθέτηση, η οποία δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας: Η υπογραφή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας περνά από την επίλυση του εν λόγω θέματος που υπάρχει με την προεδρία της Ουκρανίας.

Μολονότι λοιπόν ο «Συνασπισμός των Προθύμων» αγνοεί επιδεικτικά τους παραπάνω όρους, αρνούμενος να ψελλίσει το παραμικρό γι’ αυτούς, είναι σχεδόν αδύνατον να μη γνωρίζει ότι θα τους βρει μπροστά του.

Και μπορεί ο Μακρόν και ο Ζελένσκι να περιόρισαν τη χθεσινή (4/9) συνομιλία τους στις εγγυήσεις ασφαλείας που ζητεί το Κίεβο -με τον Γάλλο πρόεδρο να ετοιμάζει νέα κλιμάκωση της ευρω-ρωσικής έντασης μέσω δηλώσεων περί αποστολής στρατού στην Ουκρανία- αλλά ο δρόμος για την ειρήνη μάλλον περνά και από τους προαναφερθέντες όρους που έχει θέσει ο Πούτιν.

Αναφερόμενος στις συγκεκριμένες εγγυήσεις, ο Ρώσος πρόεδρος τόνισε σήμερα κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο Ανατολικό Οικονομικό Φόρουμ που διεξάγεται στο Βλαδιβοστόκ, στην Άπω Ανατολή, ότι «αν δυνάμεις, οποιεσδήποτε, βάλουν πόδι εκεί [στην Ουκρανία], ιδίως τώρα την ώρα που γίνονται μάχες, εμείς θα θεωρήσουμε ότι αποτελούν θεμιτό στόχο» για τον ρωσικό στρατό.

«Και αν ληφθούν αποφάσεις για να καταλήξουμε σε ειρήνη, σε μια διαρκή ειρήνη, τότε απλώς δεν βλέπω κανένα νόημα για την παρουσία τους στο έδαφος της Ουκρανίας, τελεία», τόνισε ο Ρώσος πρόεδρος, προσθέτοντας ότι «κανένας δεν αμφισβητεί ότι η Ρωσία θα σεβαστεί πλήρως» τις μελλοντικές εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.

Αναφερόμενος σε άλλα θέματα κατά την ομιλία του στο οικονομικό φόρουμ στο Βλαδιβοστόκ, ο Πούτιν δήλωσε επίσης πως η Ρωσία είναι ανοιχτή σε συνεργασία με τις ΗΠΑ στην Αλάσκα, αλλά πρόσθεσε ότι για να υπάρξει και πάλι οικονομική δέσμευση χρειάζεται μια πολιτική απόφαση από την Ουάσινγκτον.

Για τις ΗΠΑ υπάρχει σημαντικό δυναμικό πόρων στην Αλάσκα, ενώ η Ρωσία διαθέτει αποτελεσματικές τεχνολογίες για την ανάπτυξη του τομέα πετρελαίου και φυσικού αερίου, πρόσθεσε.

Ο Ρώσος ηγέτης σημείωσε επίσης ότι έδωσε εντολή στην κυβέρνησή του να παρουσιάσει ένα πρόγραμμα για την ανάπτυξη του τομέα των ορυκτών σπάνιων γαιών το αργότερο τον Νοέμβριο.

Ένα ερώτημα που ξεπηδά εύλογα μέσα από όλες τις παραπάνω αντιθέσεις, είναι πώς θα καταστεί δυνατό να πάψει να υφίσταται ένα τόσο αγεφύρωτο χάσμα όσο αυτό που εξακολουθεί να υπάρχει ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία.