Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την ομιλία του για το σχέδιο νόμου του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για τον νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας επεσήμανε ότι το κράτος «πρέπει να είναι αμείλικτο» στα φαινόμενα παραβίασης του ΚΟΚ.
Στην Ολομέλεια της Βουλής εισήχθη για συζήτηση το σχέδιο νόμου του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών «Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας και λοιπές διατάξεις». Κατά την συζήτηση μίλησε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Ειδικά στη σημερινή συνεδρίαση θα ήθελα να μιλήσω όχι μόνο ως Πρωθυπουργός, αλλά ως πολίτης και πατέρας που ακούει κάθε πρωί ένα ακόμα θανατηφόρο τροχαίο, με θύματα νέους που γύρισαν από βραδινή έξοδο, εργαζόμενους που πήγαιναν στη δουλειά τους ή ηλικιωμένους που παρασύρθηκαν από έναν μεθυσμένο οδηγό, ο οποίος έτρεχε υπερβολικά και παραβίασε το κόκκινο.
Είναι ειδήσεις που μας ταράζουν, αλλά δεν αρκούν για να αλλάξουν παγιωμένες αντιλήψεις. Το παρατηρεί κανείς καθημερινά, βλέποντας οδηγούς να μιλούν στο κινητό τηλέφωνο ή αναβάτες χωρίς κράνος» ξεκίνησε την ομιλία του ο πρωθυπουργός.
Στη συνέχεια επεσήμανε: «Όταν συμβεί το κακό, είναι συνήθως πολύ αργά. Έφτασε η ώρα να κοιταχτούμε στον καθρέφτη. Είμαστε η πρώτη χώρα στην Ε.Ε. σε αριθμό νεκρών στον δρόμο. Έχουμε πιο σύγχρονους δρόμους, όμως η τάση είναι και πάλι ανοδική. Σε κάποιες περιφέρειες της χώρας η εικόνα είναι πιο τραγική. Σήμερα είναι η ώρα της ευθύνης.
Καταρτίσαμε νέο Κ.Ο.Κ., που ρυθμίζει σε νέα βάση το καθεστώς ποινών για παραβάσεις. Οι κυρώσεις οδηγούν σε αλλαγή κουλτούρας. Ποινές που αντιστοιχούν σε επικινδυνότητα, διαχωρίζοντας την πρώτη παράβαση από τη συνεχιζόμενη παραβατικότητα».
Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη: «Δεν μπορούμε να συνθηκολογήσουμε με το χάος και την ανομία στον δρόμο και γενικότερα στον χώρο της δημόσιας ζωής. Αυτή τη λογική υπηρετούν τα υψηλότερα πρόστιμα και η οριστική αφαίρεση διπλώματος.
Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και τα πρόστιμα για χρήση αλκοόλ και παράβαση ορίου ταχύτητας. Αν δείτε τα στατιστικά, έχουμε δυσανάλογους θανάτους και βαριές κακώσεις από ατυχήματα συμπολιτών μας χωρίς κράνος. Πρέπει να είμαστε αμείλικτοι. Οι ρυθμίσεις του Κ.Ο.Κ. περιγράφηκαν διεξοδικά από τον Υπουργό και τον Εισηγητή. Χαίρομαι γιατί ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ τάσσονται επί της αρχής υπέρ».
Το βάρος και στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς
Ο πρωθυπουργός έκανε εκτενή αναφορά στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, λέγοντας ότι στόχος της κυβέρνησης είναι να τα ενισχύσει. «Εστιάζουμε στην αύξηση ταχύτητας των Μ.Μ.Μ., απελευθερώνοντας λεωφορειολωρίδες. Έχουμε παραλάβει πάνω από 400 λεωφορεία. Έως τις αρχές του 2026 θα έχουμε υποδεχθεί πάνω από 1.000 νέα λεωφορεία, και μέχρι το τέλος του 2027 θα έχουμε ανανεώσει πλήρως τον στόλο. Το μετρό προχωρά με γρήγορους ρυθμούς. Στη Θεσσαλονίκη, έως τις αρχές του 2026, θα έχει ολοκληρωθεί η σύνδεση με την Καλαμαριά», είπε.
«Προχωράμε στην πιλοτική λειτουργία μετρό και τραμ τα ξημερώματα του Σαββατοκύριακου, για να διευκολύνουμε τους νέους να μην παίρνουν το αυτοκίνητο. Οι νέοι θα ήθελαν να έχουν μια αξιόπιστη επιλογή, ιδίως κατά την επιστροφή τους – γι’ αυτό και στηρίζουμε τους εργαζόμενους στις συγκοινωνίες. Βλέπετε ότι οι έλεγχοι αλκοτέστ συνεχίζονται με εντατικό ρυθμό. Ένας στους τέσσερις θανάτους συνδέεται με κατανάλωση αλκοόλ.
Τρίτη αιτία συγκρούσεων είναι η χρήση κινητού. Οι ειδικοί λένε ότι ειδικά τα γραπτά μηνύματα αυξάνουν τον κίνδυνο 23 φορές. Παίζουμε τη ζωή μας και τη ζωή των άλλων», ανέφερε.
Τι προβλέπει ο νέος ΚΟΚ
Η πιο θεμελιώδης αλλαγή που φέρνει ο νέος ΚΟΚ είναι η εισαγωγή της έννοιας της υποτροπής. Για πρώτη φορά, οι ποινές για συχνές ή επαναλαμβανόμενες παραβάσεις δεν θα συμψηφίζονται, αλλά θα λειτουργούν σωρευτικά. Η λογική είναι απλή:
δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται το ίδιο ένας οδηγός που υποπίπτει σε μια παράβαση από αμέλεια και κάποιος που επιμένει να παρανομεί με συστηματικότητα βάζοντας σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, οδηγών και πεζών με κυκλοφοριακή κουλτούρα και αγωγή.
Το νέο πλαίσιο ποινών είναι κλιμακωτό και σαφές. Η αυστηρότητα δεν είναι τιμωρία, αλλά εργαλείο πρόληψης. Κάθε παράβαση καταγράφεται, και αν επαναληφθεί, η ποινή αυξάνεται σημαντικά, όχι μόνο χρηματικά, αλλά και διοικητικά: από αφαίρεση διπλώματος έως και ποινικές διώξεις, ανάλογα με τη σοβαρότητα και τις συνέπειες.
Το κινητό στο τιμόνι σκοτώνει – Και θα τιμωρείται σαν έγκλημα
Το κινητό τηλέφωνο έχει εξελιχθεί σε έναν από τους πιο ύπουλους «δολοφόνους» της σύγχρονης οδήγησης. Στην Ελλάδα, η χρήση κινητού από οδηγούς αγγίζει το 9%, τριπλάσιο ποσοστό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Και όμως, μέχρι σήμερα, η τιμωρία περιοριζόταν σε ένα τυπικό πρόστιμο και μια προσωρινή αφαίρεση άδειας οδήγησης και πινακίδων.
Αυτό τελειώνει. Με τον νέο ΚΟΚ, η χρήση κινητού οδηγεί πλέον σε βαρύτατες ποινές:
Πρόστιμα που φτάνουν έως και 4.000 ευρώ στην 2η υποτροπή.
Αφαίρεση άδειας έως και 8 έτη.
Ποινικοποίηση της συμπεριφοράς αν προκαλέσει ατύχημα.
Ο οδηγός που στέλνει μήνυμα εν κινήσει, δεν κάνει μια «παράβαση», βάζει ζωές σε κίνδυνο. Και πλέον, αυτό αντιμετωπίζεται αναλόγως.
Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ
Τα στατιστικά είναι συντριπτικά: ένα στα τέσσερα θανατηφόρα δυστυχήματα στην Ευρώπη σχετίζεται με κατανάλωση αλκοόλ. Το ποσοστό αυτό βασανίζει και τη χώρα μας. Στην Ελλάδα, οι νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες του Σαββατοκύριακου είναι οι πιο φονικές.
Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει αυστηρές κυρώσεις, τόσο για τη μέτρια όσο και για την υψηλή υπέρβαση του ορίου. Τα πρόστιμα ξεκινούν από 1.000 ευρώ και φτάνουν έως και τα 4.000 για τους υπότροπους, ενώ συνοδεύονται από αφαίρεση διπλώματος για έως 10 έτη. Σε περιπτώσεις σοβαρής μέθης, επιβάλλεται υποχρεωτική ακινητοποίηση και φύλαξη του οχήματος, ενώ ενεργοποιείται και ποινική δίωξη.
Η ανοχή στο «μεθυσμένο» τιμόνι είναι πια μηδενική. Δεν είναι «νυχτερινή απροσεξία», είναι κοινωνικός κίνδυνος και μόνος ως τέτοιος πρέπει να αντιμετωπίζεται.
Κράνος και ζώνη: όχι «προτάσεις», αλλά όροι ζωής
Η Ελλάδα έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά συμμόρφωσης με τη χρήση ζώνης και κράνους στην Ευρώπη. Μόλις 71% των οδηγών φορά ζώνη, έναντι 93,3% στην ΕΕ. Στους συνεπιβάτες δικύκλων, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα: μόνο 65,5% φορούν κράνος, όταν στην Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει το 94%.
Ο νέος ΚΟΚ τιμωρεί πλέον όχι μόνο τον οδηγό, αλλά και τον συνεπιβάτη που δεν συμμορφώνεται. Το πρόστιμο αφορά και τους δύο, και στη δεύτερη υποτροπή ο οδηγός μπορεί να χάσει το δίπλωμά του για έναν ολόκληρο χρόνο. Η ασφάλεια δεν είναι προσωπική υπόθεση. Είναι δημόσιο αγαθό.
Ταχύτητα χωρίς όρια, κόστος μετρημένο σε ζωές
Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η υπερβολική ταχύτητα παραμένει η πιο διαδεδομένη «παρανομία ρουτίνας» στους ελληνικούς δρόμους. Το 2024 καταγράφηκαν πάνω από 338.000 παραβάσεις, αριθμός που αποτυπώνει την έκταση του προβλήματος αλλά και την αδυναμία πρόληψης με τα έως τώρα εργαλεία.
Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει αυστηροποίηση των ποινών σε πολλαπλά επίπεδα: από την επιβολή ανώτατου ορίου ταχύτητας 30 χλμ./ώρα στα αστικά κέντρα, έως και τη στέρηση διπλώματος για περιπτώσεις υποτροπής ή «κόντρας». Στις πιο ακραίες περιπτώσεις -όπως η οδήγηση άνω των 200 χλμ./ώρα- προβλέπονται πρόστιμα 8.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για τέσσερα χρόνια. Δεν είναι εκδικητική τιμωρία. Είναι στοιχειώδης άμυνα απέναντι σε ένα φαινόμενο που σκοτώνει σιωπηλά αλλά σταθερά.
Παρκάρεις σε ράμπα ΑμεΑ; Είσαι επικίνδυνος
Η παράνομη στάθμευση έχει αναδειχθεί στον απόλυτο εφιάλτη των αστικών μετακινήσεων. Κάθε χρόνο, κόβονται πάνω από 1 εκατομμύριο κλήσεις, με το 30-35% να αφορά θέσεις ΑμεΑ, διαβάσεις και γωνίες. Δεν είναι απλώς θέμα νομιμότητας – είναι θέμα αξιοπρέπειας.
Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει βαρύτατες ποινές: πρόστιμο έως 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έναν χρόνο, σε περίπτωση υποτροπής. Το μήνυμα είναι σαφές: η προσβασιμότητα δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Όταν σταθμεύεις σε ράμπα, δεν παρανομείς απλώς. Εμποδίζεις τη ζωή κάποιου άλλου.
Προτεραιότητα στα μέσα: Η πόλη πρέπει να κινείται απρόσκοπτα
Ένα από τα λιγότερο προβεβλημένα -αλλά κρίσιμα- σημεία του νέου ΚΟΚ είναι οι ρυθμίσεις που αφορούν την απρόσκοπτη κυκλοφορία των δημόσιων μέσων μεταφοράς, κυρίως εντός των πυκνοκατοικημένων αστικών ιστών Αθήνας και Θεσσαλονίκης.
Η νέα προσέγγιση θέτει σαφές όριο: οι λεωφορειολωρίδες δεν είναι πια «εύκολη λύση» για παράνομες προσπεράσεις και στάθμευση. Ο νέος Κώδικας αυστηροποιεί τα πρόστιμα για κάθε όχημα που παραβιάζει αυτές τις υποδομές, με έμφαση στην αξιοπιστία των λεωφορείων και τη λειτουργικότητα του δικτύου. Παράλληλα, θεσπίζεται ρητή απαγόρευση στην κυκλοφορία ακόμη και ελεύθερων ταξί εντός των λωρίδων αυτών, με μοναδικές εξαιρέσεις για αποβίβαση επιβατών, νυχτερινή λειτουργία και οχήματα ειδικού τύπου (ΑμεΑ ή μηδενικών ρύπων). Η αποτελεσματική δημόσια συγκοινωνία δεν είναι πολυτέλεια – είναι προϋπόθεση για βιώσιμες πόλεις. Και ο νέος ΚΟΚ, το αναγνωρίζει ρητά.
Η τεχνολογία στην υπηρεσία της πρόληψης
Ο νέος ΚΟΚ δεν επενδύει μόνο στην τιμωρία, αλλά και στην αποτροπή. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας για τον έλεγχο παραβάσεων, η εγκατάσταση καμερών, οι διασυνδέσεις με την Τροχαία και τα ψηφιακά μητρώα έρχονται να ενισχύσουν το σύστημα επιτήρησης. Παράλληλα, προχωρά η θεσμική αναβάθμιση της κυκλοφοριακής αγωγής, με στόχο τη μετατόπιση της κουλτούρας από την ανοχή στη συμμόρφωση.
Ο ΚΟΚ της ευθύνης και της ζωής
«Η μεγάλη πρόκληση δεν είναι η ψήφιση του νέου Κώδικα. Είναι η κοινωνική του αποδοχή. Γιατί δεν αρκεί να υπάρχουν κανόνες – πρέπει και να τηρούνται. Και αυτό είναι ένα στοίχημα που αφορά όχι μόνο το κράτος και την αστυνομία, αλλά τον κάθε οδηγό ξεχωριστά. Ο νέος ΚΟΚ δεν τιμωρεί. Προλαμβάνει. Γιατί κάθε χειρισμός πίσω από το τιμόνι έχει συνέπειες. Γιατί η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να μετριέται με ευρώ, αλλά με πρόληψη, σεβασμό και αλληλεγγύη» τονίζουν στελέχη του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
