ΦΠΑ: Το κρυφτούλι της κυβέρνησης και η αφαίμαξη των «συνήθων υποζυγίων»

Η Ελλάδα είναι ένα βήμα πριν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν εφαρμόζει τις κοινοτικές οδηγίες για τη μείωση του ΦΠΑ καταγγέλλει η αντιπολίτευση. Η κυβέρνηση απαντά ότι όλα είναι καλώς καμωμένα.

Αφροδίτη Τζιαντζή

Το παιχνίδι της κολοκυθιάς θυμίζει πλέον η κατάσταση με τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας – ΦΠΑ και τις εκκλήσεις της Κομισιόν προς την Ελλάδα να εφαρμόσει τις ευρωπαϊκές οδηγίες για τη μείωσή του.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι δεν τίθεται θέμα μη συμμόρφωσης και ότι οι σχετικές οδηγίες έχουν ενσωματωθεί στον νόμο για τον Τελωνειακό κώδικα, που ψηφίστηκε στη Βουλή στις 24 Ιουλίου.

Η αντιπολίτευση επιμένει ότι οι ρυθμίσεις του νέου Τελωνειακού Κώδικα, δεν μειώνουν τον ΦΠΑ και ότι η χώρα μας κινδυνεύει να οδηγηθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και να τιμωρηθεί με πρόστιμα. Το ίδιο ακριβώς υποστηρίζουν επαγγελματικά επιμελητήρια και ενώσεις, όπως η Συντονιστική Επιτροπή της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων.

Λεκτικά πυρά για τον ΦΠΑ

Το τελευταίο επεισόδιο στο σίριαλ με τον ΦΠΑ παίχτηκε στα ερτζιανά. Ο αντπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης ανέφερε σε ραδιοφωνική συνέντευξη (Real FM) ότι η Ελλάδα είναι πλήρως εναρμονισμένη με τις ευρωπαϊκές οδηγίες και ότι δεν υπάρχει υποχρεωτικότητα στο κατά πόσο θα μειώσει τον ΦΠΑ, αφού είναι ζήτημα εσωτερικής πολιτικής κάθε χώρας.

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Παππάς, κατηγόρησε τον Κωστή Χατζηδάκη ότι ψεύδεται πως δήθεν δεν υπάρχει ευρωπαϊκή οδηγία για τη μείωση του ΦΠΑ. «Είναι και αντιφατικό και εξαιρετικά παράδοξο να σε εγκαλεί η Κομισιόν για να μειώσεις τα βάρη προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και εσύ εμμονικά να αρνείσαι», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Καμπανάκι από Κομισιόν για τον ΦΠΑ

Υπενθυμίζεται ότι στις 17 Ιουλιου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έστειλε νέα προειδοποίηση στην Ελλάδα (Επιστολή Αιτιολογημενης Γνώμης), με την οποία δίνει στη χώρα μας δύο μήνες διορία για να ενσωματώσει πλήρως στην εθνική νομοθεσία τις υποχρεωτικές διατάξεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/542. Με τη συγκεκριμένη οδηγία, τα κράτη-μέλη ενθαρρύνονται να προχωρήσουν σε μειώσεις, ως και μηδενισμό του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες: Τρόφιμα, φάρμακα, μεταφορές, κοινωνική κατοικία.

Για την Ελλάδα προτείνεται μείωση ΦΠΑ κατά 30% σε νησιωτικές περιοχές, όπως οι νομοί Λέσβου, Χίου, Σάμου, Δωδεκανήσου, Κυκλάδων και τα νησιά Θάσος, Σαμοθράκη, Βόρειες Σποράδες και Σκύρος.

Αντίστοιχες προειδοποιήσεις έλαβαν άλλα τέσσερα κράτη μέλη της ΕΕ: Η Βουλγαρία, η Ρουμανία, το Βέλγιο και η Ισπανία.

Οδηγία για τις μικρές επιχειρήσεις

Παράλληλα η Ελλάδα, η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Ισπανία, καλούνται να συμμορφωθούν με την ευρωπαϊκή Οδηγία 2020/285, η οποία αφορά την απαλλαγή των μικρών επιχειρήσεων από τον ΦΠΑ. Η οδηγία θέτει ως ανώτερο όριο τζίρου για την απαλλαγή από ΦΠΑ τα 35.000 ευρώ, για ατομικές επιχειρήσεις-ελεύθερους επαγγελματιες και τα 85.000 ευρώ για μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ωστόσο η κυβέρνηση επιμένει να κρατάει το όριο μόλις στα 10.000 ευρώ.

Η επιστολή αιτιολογημένης γνώμης ήταν το δεύτερο βήμα της Κομισιόν. Είχε προηγηθεί επιστολή όχλησης στις 30 Ιανουαρίου, στο πλαίσιο της διαδικασίας επί παραβάσει. Όμως η προθεσμία που έδινε στην Ελλάδα για την παροχή εξηγήσεων-απαντήσεων έληξε άκαρπη τον Μάρτιο. Το επόμενο βήμα, αν δεν δοθούν επαρκείς απαντήσεις, είναι η παραπομπή της χώρας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Αντιδράσεις της αντιπολίτευσης

Το θέμα της μη εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών για τον ΦΠΑ έχουν θέσει επανειλημμένα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Η τελευταία ομαδική κρούση έγινε από 17 Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, με ερώτηση προς τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη. Η ερώτηση κατατέθηκε μόλις δύο μέρες πριν τη δεύτερη επιστολή της Κομισιόν, ζητώντας απαντήσεις από την κυβέρνηση για το αν σκοπεύει να ενσωματώσει τις ευρωπαϊκές οδηγίες για τη μείωση του ΦΠΑ και πότε.

Έκτοτε έχουν γίνει νέες παρεμβάσεις και τοποθετήσεις, χωρίς όμως να υπάρξει επίσημη απάντηση.

Σκληρή κριτική στην κυβέρνηση για το θέμα του ΦΠΑ έχει ασκήσει και ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. «Δεν θα πέσουν οι τιμές εάν δεν υπάρξει και μείωση του ΦΠΑ σε βασικά προϊόντα όπως ορίζει εξάλλου η Κοινοτική Οδηγία που η Ελλάδα δεν εφαρμόζει. Δεν μπορούν να επιβιώσουν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις με τέτοιο κόστος», δήλωσε χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής».

Οι έμμεσοι φόροι γεμίζουν τα ταμεία, αφαιμάζουν τα νοικοκυριά

Τα στελέχη της κυβέρνησης έχουν δηλώσει εμφατικά ότι δεν τίθεται θέμα μείωσης ΦΠΑ, με το σκεπτικό ότι το δημοσιονομικό κόστος θα ήταν μεγαλύτερο από το όποιο όφελος. Το επιχείρημα είναι ότι η μείωση του ΦΠΑ δεν θα πέρναγε στους καταναλωτές, αλλά θα την καρπώνονταν οι μεσάζοντες.

Τα έσοδα από τον ΦΠΑ, που αυξάνονται όσο επιμένει ο πληθωρισμός, ανήλθαν σχεδόν σε 12,9 δισ ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2025, αυξημένα κατά 316 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου. Αντίστοιχα τα έσοδα από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης, ανήλθαν σε 3.432 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 93 έναντι του στόχου.

Συνολικά τα έσοδα από ΦΠΑ έχουν αυξηθεί κατά 53% από το 2020, ενώ η Ελλάδα εξακολουθεί να κάνει «πρωταθλητισμό» στην έμμεση φορολογία. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα φορολογικά έσοδα, οι έμμεσοι φόροι στην Ελλάδα το 2023 ανήλθαν στο 17,3% του ΑΕΠ (38,9 δισ ευρώ) ποσοστό που κατατάσσει τη χώρα στην 4η θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών.

Πληθωριστικός φόρος

Κι ό,τι δεν τρώνε οι έμμεσοι φόροι και πληθωρισμός, το ροκανίζει ο φόρος εισοδήματος. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η νέα έκθεση της Eurobank, η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας συνιστά μια μορφή «πληθωριστικού φόρου». Πρακτικά τα νοικοκυριά «τιμωρούνται» αν αυξηθεί ονομαστικά το εισόδημά τους, ανεβαίνοντας φορολογικό κλιμάκιο και πληρώνοντας δυσανάλογα υψηλούς φόρους, ακόμα και αν η πραγματική τους αγοραστική δύναμη έχει μειωθεί λόγω πληθωρισμού.