Η θύελλα αντιδράσεων που ξέσπασε με το Προεδρικό Διάταγμα που περιορίζει τη δόμηση σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, δεν καταλαγιάζει, παρά τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης για ενδιάμεση λύση.
Ο ασκός του Αιόλου που άνοιξε η κυβέρνηση με το Προεδρικό Διάταγμα για την οριοθέτηση οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, δεν λέει να κλείσει. Παρά τις υποσχέσεις για μια ενδιάμεση ρύθμιση, που μπορεί να σώσει κάποιες από τις περιουσίες που απαξιώνονται από τη μια μέρα στην άλλη, οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται ακάθεκτες.
Όπως έχει ανακοινωθεί, με το νέο ΠΔ επανακαθορίζονται τα όρια περίπου 10.000 οικισμών. Ως αποτέλεσμα χάνουν το δικαίωμα δόμησης, άρα και την αξία τους, χιλιάδες οικόπεδα που μέχρι πρότινος ήταν άρτια και οικοδομήσιμα. Επιπλέον μη σε μη οικοδομήσιμα μετατρέπονται όλα τα οικόπεδα κάτω των δύο στρεμμάτων στο κέντρο των οικισμών.
Το Προεδρικό Διάταγμα εκδόθηκε σε συμμόρφωση με νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία έβαζε φρένο στο άναρχο «ξεχείλωμα» των οικισμών. Ουσιαστικά ακυρώνονται ως αυθαίρετες και μη επιτρεπόμενες επεκτάσεις οικισμών που είχαν γίνει με νομαρχιακές αποφάσεις από το 1983 και μετά. Το ΠΔ δεν επηρεάζει τα ακίνητα που έχουν χτιστεί ως σήμερα, αλλά καθιστά πιο δύσκολη τη δόμηση από εδώ κι εμπρός.
Προσπαθούν να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα
Αυτό το διάστημα βρίσκεται σε εξέλιξη μια επικοινωνιακή κυρίως προσπάθεια να «μαζευτεί» το κλίμα της δυσαρέσκειας, καθώς υπάρχουν αντιδράσεις και από γαλάζιους βουλευτές και αιρετούς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ομόφωνη ήταν άλλωστε η απόφαση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων, που ζητούσε να «παγώσει» η κατάθεση του Π.Δ. μέχρι να υπάρξει διαβούλευση με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το ΣτΕ και το ΤΕΕ, για να βρεθεί «εφαρμόσιμη λύση».
Όπως ανακοίνωσε σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Σταύρος Παπασταύρου «η πολιτεία, με επιστημονικά κριτήρια, σεβόμενη την αξιολόγηση του ΣτΕ, μελετά νομοθετική ρύθμιση μέσα από την οποία θα προσπαθήσει να ενσωματώσει τα ακίνητα που έχουν γεωγραφική, πραγματική ή οικιστική σχέση με τον οικισμό».
Η ρύθμιση που προωθείται, θα αφορά τις «γκρίζες» περιοικιστικές ζώνες. Σε αυτές, θα οριστούν Περιοχές Ελέγχου Χρήσεων, ανοίγοντας «παραθυράκια» για δόμηση και σε οικόπεδα μικρότερα των τεσσάρων στρεμμάτων. Με τη ρύθμιση, αν εγκριθεί από το ΣτΕ, η αρτιότητα θα προσδιοριστεί μεταξύ δύο και τεσσάρων στρεμμάτων, με προϋπόθεση να έχουν τα οικόπεδα πρόσωπο σε κοινόχρηστη οδό. Και πάλι δεν πρόκειται να «σωθούν» τα μικρότερα οικόπεδα των 300 με 500 τ.μ., που αναγκαστικά θα μετατραπούν σε αγροτεμάχια.
Παρέμβαση ΣτΕ
Μετά το σάλο που ξέσπασε, το ΣτΕ παρενέβη με διευκρινίσεις. Ξεκαθαρίζει ότι δεν απαγορεύει εντελώς την επέκταση των οικισμών, αλλά βάζει πολύ αυστηρούς όρους. Η επέκταση είναι επιτρεπτή μόνο κατόπιν πολεοδόμησης των εκτάσεων που αφορά. Απαραίτητη προϋπόθεση η προηγούμενη θεσμοθέτηση εγκεκριμένου τοπικού ή ειδικού πολεοδομικού σχεδίου και, μέχρι την έγκριση των σχεδίων αυτών, η ύπαρξη εγκεκριμένου Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) ή Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ).
Τα παραπάνω όμως μπορούν να αποφασιστούν από τη διοίκηση μόνο με επιστημονικά τεκμηριωμένο σκεπτικό. Για παράδειγμα δεν δικαιολογείται η επέκταση οικισμών για λόγους «πιέσεων οικιστικής ανάπτυξης» για να χτιστούν ακόμα περισσότερα εξοχικά στα πέριξ των χωριών. Πρακτικά η επέκταση θα είναι αδύνατη στην πλειοψηφία των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, που ακόμα και αν έχουν τουρίστες και εποχικούς κατοίκους το καλοκαίρι, ο μόνιμος πληθυσμός τους διαρκώς συρρικνώνεται.
«Προκρούστειο Προεδρικό Διάταγμα»
Οξύτατες αντιδράσεις υπήρξαν από στελέχη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), ιδίως από την περιφέρεια.
Χαρακτηριστική είναι η παρέμβαση της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ Δυτικής Κρήτης, η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ θέτει ζήτημα συνταγματικότητας.
Συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι «η οριζόντια εφαρμογή του ΠΔ δημιουργεί σειρά από ανορθολογισμούς και αδικίες προς του πολίτες, εξαΰλωση της αξίας της ακίνητης περιουσίας κυρίως των μικροϊδιοκτητών και των ασθενέστερων
πολιτών γενικότερα, υπονομεύοντας κατάφορα την ασφάλεια δικαίου όπως και θεμελιώδη συνταγματικά δικαιώματα περί ιδιοκτησίας».
Το ΤΕΕ Δυτικής Κρήτης, διαμαρτύρεται ότι δεν νοείται σε μια ευνομούμενη πολιτεία « άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα που για 40 χρόνια βρίσκονται εντός οικισμού, να τίθενται ξαφνικά, με την εφαρμογή του νέου ΠΔ., εκτός οικισμού και να καθίστανται μη άρτια και μη οικοδομήσιμα αγροτεμάχια».
Εκπρόσωποι της ΚΕΔΕ λένε το ίδιο με διαφορετικά λόγια. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της ΚΕΔΕ, Μανώλης Κοκοσάλης, είχε προειδοποιήσει ότι αν εφαρμοστεί το ΠΔ ως έχει «θα πρέπει να εγκαταλείψουμε τους οικισμούς μας και να πάμε όλοι σε μεγάλα αστικά κέντρα. Τα όρια μειώνονται δραματικά και ακυρώνεται ουσιαστικά η δυνατότητα δόμησης στην περιφέρεια».
Αντίστοιχα, ο δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας, του Ηρακλείου Κρήτης, μέλος της ΚΕΔΕ, Βασίλης Κεγκέρογλου, είπε χαρακτηριστικά ότι επιβάλλεται ένας «προκρούστειος κανόνας» και ότι οι πολίτες που την παραμονή της δημοσίευσης του ΠΔ είχαν οικόπεδα, την επόμενη ξύπνησαν με ‘χωραφάκια’.
