Η ηρωική Μάχη της Κρήτης και η συνέχεια της αντίστασης ενάντια στους Ναζί
Η ηρωική Μάχη της Κρήτης και η κρητική αντίσταση
Η σφαγή στο Κοντομαρί Χανίων και οι θηριωδίες των Ναζί μετά τη Μάχη της Κρήτης
Στις 2 Ιουνίου του 1941 το Κοντομαρί Χανίων, πνίγεται στο αίμα από τα ναζιστικά στρατεύματα. Η εκτέλεση του αρσενικού πληθυσμού του χωριού έμεινε στην ιστορία ως η Σφαγή στο Κοντομαρί.
Τις τελευταίες ημέρες του Μαΐου 1941, ύστερα από ηρωική αντίσταση του κρητικού λαού και ελληνικών, νεοζηλανδικών, αυστραλιανών και βρετανικών δυνάμεων ενάντια στις δυνάμεις των Ναζί, η Μάχη της Κρήτης βρίσκει νικητές τους γερμανούς εισβολείς.
Από τις 20 Μαΐου οι Γερμανοί ξεκινούν την επιχείρηση κατάληψης της Κρήτης με τη χρήση αποκλειστικά αερομεταφερόμενων δυνάμεων και στις 29 Μαΐου, ύστερα από μεγάλες απώλειες, πετυχαίνουν τελικά τον στόχο τους και καταλαμβάνουν την Κρήτη.
Οι απώλειες
Οι Γερμανοί έχασαν στη Μάχη της Κρήτης περίπου 14.000 στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένων και πολλών μελών του επίλεκτου σώματος των αλεξιπτωτιστών τους.
Σύμφωνα, μάλιστα, με όσα δηλώνει ο Τσόρτσιλ στα απομνημονεύματά του η Γερμανία «με τις δυνάμεις που διέθεσε στην Κρήτη θα μπορούσε να έχει καταλάβει την Κύπρο, το Ιράκ, τη Συρία, ακόμη και την Περσία».
Σημαντικότατος παράγοντας αυτών των απωλειών ήταν η ηρωικότατη αντίσταση του κρητικού λαού που, ελλείψει επαρκούς οπλισμού, αντιστάθηκε με κάθε μέσο, ακόμα και με γεωργικά εργαλεία ή και με πέτρες και γυμνά χέρια.
Απάνθρωπα αντίποινα
Αυτήν την άνευ προηγουμένου αντίσταση που συνάντησαν από άμαχους πολίτες οι Ναζί, θα την τιμωρούσαν με απερίγραπτη βιαιότητα και βαναυσότητα.
Από τις πρώτες ώρες που απέκτησαν τον έλεγχο του νησιού, οι κατακτητές ξεκίνησαν επιδρομές σε πόλεις και χωριά αφήνοντας πίσω τους στάχτες και θάνατο.
Γράφει ο Τάσος Βουρνάς στα «ΝΕΑ» της 27ης Οκτωβρίου 1990:
«Μετά το τέλος της μάχης της Κρήτης και την απομάκρυνση από το νησί όσων συμμαχικών δυνάμεων μπόρεσαν να διαφύγουν με πλοία προς Αίγυπτο, οι ναζί εξαπέλυσαν ένα άγριο κύμα αντεκδικήσεων κατά του άμαχου πληθυσμού.
»Χωριά, όπως τα Περιβόλια, ο Αλκιανός, ο Κιρτομάδος, η Αγυιά, ο Σταλός, ο Γαλατάς, το Μάλεμε, ο Ταυρωνίτης, το Κοντομάρι, ο Πλατανιάς, το Καστέλι Κισσάμου, ο Σκηνές, ο Φουρνές, τα Μεσαλά, ο Βατόλακος, το Μόδι και άλλα κάηκαν και οι άρρενες κάτοικοί τουφεκίστηκαν».
Σαν σήμερα, στις 2 Ιουνίου 1941, γερμανικά στρατεύματα θα μπουν στο χωριό με σκοπό να αφανίσουν τον ανδρικό πληθυσμό του χωριού.
Συνέλαβαν άνδρες και αδιαφορώντας για την ηλικία τους τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ.
Δεκαετίες αργότερα, στο τεύχος της 7ης Φεβρουαρίου 1980, το περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ» θα δώσει στη δημοσιότητα συγκλονιστικό φωτογραφικό υλικό από το Αρχείο BUNDESARCHIV της Ομοσπονδιακής Γερμανίας.
Παραθέτουμε τις φωτογραφίες που τράβηξε ο γερμανό υπολοχαγός Βανς Πήτερ Βάιξλερ συνοδευόμενες από τον σχολιασμό που είχε κάνει ο «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» κατά την πρώτη τότε κατ’ αποκλειστικότητα δημοσίευση του υλικού.
Oι Γερμανοί φτάνουν στο Κοντομάρι
«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 14.2.1980, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
«Ο επικεφαλής της ομάδας, που ήδη έχει μπει στο χωριό εξετάζει με προσοχή το ματωμένο χιτώνιο κάποιου Γερμανού ανθυπολοχαγού, που σκοτώθηκε τις πρώτες μέρες των μαχών κάπου εκεί κοντά.
»Το ενδιαφέρον του Γερμανού αξιωματικού περιορίζεται στο αν ο συνάδερφός του πυροβολήθηκε ή αν σφάχτηκε…»
Η πρώτη συγκέντρωση
«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 14.2.1980, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
«Το ξεκαθάρισμα θα γίνει μετά, αφού πρώτα συγκεντρωθούν όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Η εντολή του στρατηγού Στούντεντ είναι ρητή: “Nα εκτελεστούν, χωρίς καμία απολύτως διάκριση όλοι οι άντρες του χωριού από 18 μέχρι 50 χρονών…”
»Κι όμως μέχρι εκείνη τη στιγμή κανείς δεν πίστευε στην εκτέλεση. Οι πιο πολλοί νόμιζαν ότι θα τους πάρουν αγγαρεία, να θάψουν τους σκοτωμένους Γερμανούς, που είχαν πέσει τις πρώτες μέρες των μαχών».
Tο ξεκαθάρισμα
«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 14.2.1980, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
«Οι στρατιώτες αφού έχουν κάνει το ξεκαθάρισμα απομακρύνουν τους γέρους, τις γυναίκες και τα παιδιά, από το σημείο όπου έχουν συγκεντρώσει τους άντρες.
»Μία από τις γυναίκες, που έχει καταλάβει τι περιμένει το γιό της, σε λίγα λεπτά προσπαθεί να γυρίσει πίσω και ο στρατιώτης την εμποδίζει».
Η ανακοίνωση
«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 14.2.1980, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
«Τώρα, που έχουν συγκεντρωθεί όλοι οι άντρες του χωριού, από 18 μέχρι 50 χρονών ο επικεφαλής του αποσπάσματος υπολοχαγός Τρέμπες, αριστερά στη φωτογραφία, με δύο άλλους αξιωματικούς ανακοινώνει στους συγκεντρωμένους την απόφασή του:
»“Επειδή εσείς σκοτώσατε παιδιά δικά μου στην περιοχή σας, εγώ θα σκοτώσω παιδιά δικά σας…” Ένας νεαρός Κοντομαριανός που έχει πλησιάσει, ακούει εμβρόντητος την απόφαση…»
«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 14.2.1980, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
«Ο αξιωματικός έχει ανακοινώσει την απόφαση για την εκτέλεση και ο νεαρός της φωτογραφίας προσπαθεί να τον μεταπείσει, για το έγκλημα που ετοιμάζεται να κάνει.
»Οι άντρες που έχουν επιλεγεί για την εκτέλεση παρακολουθούν τη συζήτηση, ενώ πίσω τους οι Γερμανοί στρατιώτες με τα όπλα έχουν σφίξει τον κλοιό και περιμένουν την εντολή για να πάρουν θέσεις».
«Τώρα πια όλα τέλειωσαν (…). Ο νεαρός Κοντομαριανός στάθηκε αδύνατον να μεταπείσει τον υπολοχαγό Τρέμπες και βλέποντας το θάνατο να πλησιάζει ξεσπάει σε κλάματα».
«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 14.2.1980, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
«Το εκτελεστικό απόσπασμα των Γερμανών έχει πάρει θέσεις γύρω από τους μελλοθάνατους και περιμένει την εντολή για να τους οδηγήσει λίγα μέτρα πιο πάνω μέσα στον ελαιώνα, όπου θα γίνει στα επόμενα λεπτά η εκτέλεση.
»Είναι η τελευταία φωτογραφία του φιλμ-ντοκουμέντου όπου οι ηρωικοί Κοντομαριανοί είναι ακόμη ζωντανοί…
»Οι γέροντες και τα γυναικόπαιδα απομακρύνονται από τον τόπο θυσίας.
»»Μας ρίξανε στα πόδια και πηγαίναμε απάνω…Ύστερα δα κι φύγαμε εμείς ακούσαμε που τσι θερίζανε και τσι σκοτώσανε. Κι εμείς κοντοσταθήκαμε και κάναμε το σταυρό μας…»»
Πυρ
«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 14.2.1980, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
«Η φωτογραφία αυτή είναι η μόνη που έχει δική της λεζάντα γραμμένη από πίσω. Γράφει: “Geiselerschiessun” που σημαίνει “Τουφεκισμός ομήρων”».
«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 14.2.1980, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 14.2.1980, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
«O θάνατος, η φρίκη και η χιτλερική θηριωδία, από άλλη γωνία. Νεκρά κείτονται στο χώμα τα σώματα των παλληκαριών του χωριού και πιο κει, ένας Γερμανός στρατιώτης, ολοκληρώνει κι αυτός, με το πιστόλι στο χέρι, και πυροβολώντας πάνω από κάθε νεκρό σώμα, την εικόνα της φρίκης».https://www.tovima.gr/editor/diamantis-giannis-th/
