Τον κίνδυνο να χαθεί ο γενετικός πλούτος της χώρας μας στον τομέα παραγωγής ντομάτας, επισημαίνουν οι ερευνητές του προγράμματος για τη διάσωση ντόπιων ποικιλιών, που υλοποιείται με συντονιστή το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων. Σε συνεργασία με ερευνητικά εργαστήρια, πανεπιστήμια και φορείς του δημοσίου, εξετάζουν την προοπτική καλλιεργειών με ντόπιες ποικιλίες, οι οποίες θα είναι ποιοτικές και ταυτόχρονα αποδοτικές.
Αυτό που επιχειρείται, όπως εξήγησαν στο neakriti.gr καθηγητές του ΜΑΙΧ και άλλων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, είναι η διάσωση και η προώθηση ντόπιων ποικιλιών ντομάτας, με ιδιαίτερα διατροφικά στοιχεία και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Κάνοντας χρήση ομικών τεχνολογιών εξασφαλίζουν βελτιωμένη και πιο ανθεκτική παραγωγή.
Ο κ. Παναγιώτης Καλαϊτζής, Συντονιστής Σπουδών και Έρευνας στο Τμήμα Γενετικής και Βιοτεχνολογίας του ΜΑΙΧ υπογράμμισε ότι «από τα πρώτα αποτελέσματα, υπάρχουν προϊόντα που δίνουν την αίσθηση της ντομάτας η οποία έχει εκλείψει από τις περισσότερες εμπορικές ποικιλίες κι αυτό το κάνουμε ενσωματώνοντας γονίδια σε αυτές, τα οποία αυξάνουν την παραγωγικότητα, αυξάνουν τη διατηρησιμότητα ,αυξάνουν την αντοχή σε ασθένειες και ισώσεις». Πρόκειται για πρακτικές που σύμφωνα με τον κ. Γιάννης Μουρτζίνο, καθηγητή Γεωπονίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μπορεί οποιοσδήποτε να εφαρμόσει στις δικές του καλλιέργειες.
Σήμερα, ντόπιες ποικιλίες, τείνουν να εξαφανιστούν καθώς οι παραγωγοί επιλέγουν υβρίδια από το εξωτερικό. Ο κ. Ηλίας Αβδίκος επίκουρος καθηγητής ΔΙΠΑΕ – Συνεργάτης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σημειώνει χαρακτηριστικά πως «όταν ο παραγωγός που καλλιεργεί σε ένα μικρό χωριουδάκι της Κρήτης αγοράζει υβρίδια, καταλαβαίνετε ότι χάνει την ποικιλία που είχε πάρει από τον πατέρα του, από τον παππού του κ.λ.π .Αυτό είναι ακόμα χειρότερο. Χάνουμε το γενετικό πλούτο της χώρας μας». Όπως σημειώνει ο κ. Αβδίκος», σε μια χώρα που έχει από τις μεγαλύτερες παραλλακτικότητες παγκοσμίως, έχουμε καταφέρει να παίρνουμε τα σποράκια από το εξωτερικό – ένα κιλό σπόροι υβριδίου ντομάτας κοστίζει όσο 2,5 κιλά χρυσό – είναι πάρα πολλά τα χρήματα που φεύγουν σε ξένες εταιρίες».
Οι ερευνητές κατάφεραν να αξιολογήσουν γενετικό υλικό ντομάτας ντόπιων ποικιλιών με την προσπάθεια πλέον να είναι στραμμένη στην βελτίωση της παραγωγής μέσα από την ενσωμάτωση αγρονομικών χαρακτηριστικών που θα τις καταστήσουν περισσότερο ανταγωνιστικές για να σταθούν στην εγχώρια αγορά. Σύμφωνα με τον κ. Καλαϊτζή, «αυτός είναι ο στόχος του προγράμματος αλλά δεν είναι κάτι εύκολο. Αυτή τη στιγμή, έχουμε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα βελτίωσης, παράγουμε γονείς, σε κάθε γονέα ενσωματώνουμε ιδιαίτερα αγρονομικά χαρακτηριστικά, ασθένειες, διατηρησιμότητα, παραγωγικότητα και μετά θα τα διασταυρώσουμε για να πάρουμε τα υβρίδια».
Θα χρειαστούν τρεις ή τέσσερις διασταυρώσεις, για να φτάσουν στο σημείο παραγωγής σπόρων. Τα υβρίδια αυτά καλλιεργούνται στη συνέχεια σε αγροκτήματα στα Χανιά και τη Θράκη, με τους ερευνητές να παρακολουθούν μαζί με τους συνεργαζόμενους παραγωγούς την εξέλιξη τους.
Η έρευνα διενεργείται στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος «Ερευνώ -Δημιουργώ – Καινοτομώ», με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και συντονιστή το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων με τη συμμετοχή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μονάδες παραγωγής, του ΙΤΕ Πάτρας, του ΕΛΓΟ Δήμητρα και της Εθνικής Τράπεζας Γενετικού Υλικού.
