Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι εξαιρετικά εμφανείς σε ολόκληρη την Αρκτική.
Επιστήμονες που μελετούν τα φυτά στην Αρκτική λένε ότι τα οικοσυστήματα που φιλοξενούν ζωή σε μερικές από τις πιο αφιλόξενες περιοχές του πλανήτη αλλάζουν με απροσδόκητους τρόπους, γεγονός που αποτελεί ένα «έγκαιρο προειδοποιητικό σημάδι» για μια περιοχή που βλέπει σημαντικές αλλαγές από την κλιματική αλλαγή.
Μέσα σε τέσσερις δεκαετίες, 54 ερευνητές παρακολούθησαν περισσότερες από 2.000 φυτοκοινότητες σε 45 τοποθεσίες στην Αρκτική από τον Καναδά μέχρι την Αλάσκα και τη Σκανδιναβία.
Ανακάλυψαν ότι οι δραματικές μεταβολές στις θερμοκρασίες και τις καλλιεργητικές περιόδους προκάλεσαν σε ορισμένες περιοχές μεγάλη αύξηση των θάμνων και των χόρτων και μείωση των ανθοφόρων φυτών – τα οποία αγωνίζονται να αναπτυχθούν κάτω από τη σκιά που δημιουργούν τα ψηλότερα φυτά.
Τα ευρήματα αυτά, που δημοσιεύονται στο Nature, καλύπτουν βασικά κενά γνώσης για τις ομάδες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αλλαγής του κλίματος.
«Η κλιματική αλλαγή είναι τόσο διαδεδομένη σε ολόκληρη την Αρκτική και βλέπουμε αυτό το μέγεθος της αύξησης της θερμοκρασίας με τετραπλάσιο ρυθμό από ό,τι στον υπόλοιπο πλανήτη. Αναμέναμε να δούμε πολύ συγκεκριμένες τάσεις», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας Mariana García Criado, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στη βιοποικιλότητα της τούνδρας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. «Αλλά η Αρκτική είναι ένα ιδιαίτερο και συχνά απροσδόκητο μέρος», πρόσθεσε.
Αυτά τα οικοσυστήματα είναι τόσο εύθραυστα και οποιαδήποτε αλλαγή στη σύνθεση των ειδών μπορεί να έχει ισχυρές επιπτώσεις σε όλα τα υπόλοιπα
Οι ερευνητές διαπίστωσαν μεγαλύτερο πλούτο ειδών σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη και σε θερμότερες περιοχές, ενώ τα είδη και οι περιοχές με τη μεγαλύτερη αύξηση -και απώλεια- ήταν σε περιοχές με τη μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας.
Η τούνδρα «πρασινίζει»
Στη δυτική Αρκτική του Καναδά, για παράδειγμα, η Isla Myers-Smith και η ομάδα ερευνητών της «Team Shrub» έχουν καταγράψει την ταχεία μετατόπιση των οικοσυστημάτων, όπου η τούνδρα «πρασινίζει» με απίστευτο ρυθμό, καθώς θάμνοι όπως η ιτιά ωθούνται προς τα βόρεια και αναπτύσσονται ψηλότερα.
Οι θάμνοι είναι άκρως ανταγωνιστικοί: μεγαλώνουν ψηλότερα και σκιάζουν άλλα φυτά, καταναλώνοντας περισσότερους πόρους κατά τη διαδικασία. Καθώς επεκτείνονται εκτοπίζουν το cottongrass (εριοφόρο), τα βρύα και τις λειχήνες που χρειάζονται εκατοντάδες – μερικές φορές χιλιάδες – χρόνια για να αναπτυχθούν. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες και η επιμήκυνση των καλλιεργητικών περιόδων σημαίνουν ότι η τάση αυτή δεν πρόκειται να μειωθεί, και ευρύτερα σε ολόκληρη την Αρκτική, ο αριθμός και η ποικιλομορφία των φυτών θα συνεχίσουν να αυξάνονται.
«Συχνά, όταν σκεφτόμαστε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον πλανήτη, σκεφτόμαστε την απώλεια της βιοποικιλότητας, αλλά στην τούνδρα με τις περιορισμένες θερμοκρασίες, η κλιματική αλλαγή είναι πολύπλευρη», δήλωσε η ίδια σε δελτίο τύπου.
Ενώ η αύξηση της βιοποικιλότητας μπορεί να φαίνεται ως μια ευεργετική αλλαγή για την περιοχή, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτές οι μεταβολές έρχονται με μεγάλο κόστος.
«Αυτά τα οικοσυστήματα είναι τόσο εύθραυστα και οποιαδήποτε αλλαγή στη σύνθεση των ειδών μπορεί να έχει ισχυρές επιπτώσεις σε όλα τα υπόλοιπα. Οι αλλαγές ξεκινούν από τα φυτά, και αν τα φυτά μετακινηθούν, όλα ακολουθούν», δήλωσε ο García Criado, προσθέτοντας ότι τα κοπάδια των καριμπού είναι από τα πιο πιθανά θύματα, καθώς τα γυμνά σημεία της τούνδρας, που καλύπτονται από τις λειχήνες που τους αρέσει να τρώνε, καταλαμβάνονται από θάμνους.
Επιπτώσεις
«Αυτό έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις για τα ζώα της Αρκτικής που εξαρτώνται από αυτά τα φυτά, επίσης για την επισιτιστική ασφάλεια όλων των ανθρώπων που ζουν στην Αρκτική, για τις τοπικές κοινότητες των ιθαγενών, αλλά και για την ευρύτερη λειτουργία του οικοσυστήματος,».
Ο Greg Henry, καθηγητής γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας (σ.σ. επαρχία του Καναδά), ο οποίος βοήθησε στη δημιουργία του συστήματος συλλογής δεδομένων της μελέτης, δήλωσε ότι η έρευνα περιελάμβανε χιλιάδες ώρες εργασίας στο πεδίο σε απομακρυσμένες τοποθεσίες, με τις ομάδες «να υπομένουν ακραίες καιρικές συνθήκες, σύννεφα από έντομα που δαγκώνουν και ακόμη και την περιστασιακή συνάντηση με πολική αρκούδα».
Αλλά οι ερευνητές δεν είχαν αρκετά δεδομένα για να συμπεριλάβουν τα βρύα και τους λειχήνες στη μελέτη, που είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία των οικοσυστημάτων, ιδίως στην Αρκτική, όπου υπάρχει πλούσια ποικιλομορφία ειδών.
Ο García Criado δήλωσε ότι τα αποτελέσματα της έρευνας υπογραμμίζουν τη βαθιά αβεβαιότητα στην κατανόηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη ζωή – και τον τρόπο με τον οποίο η Αρκτική λειτουργεί συχνά ως προάγγελος των μελλοντικών αλλαγών.
«Όλες αυτές οι αλλαγές που παρατηρούμε δεν περιορίζονται στην Αρκτική. Μπορεί να τις βλέπουμε στην Αρκτική, αλλά οι συνέπειες εξαπλώνονται πολύ πέρα από τα όρια της περιοχής», δήλωσε. «Θέλουμε να κατανοήσουμε αυτές τις αλλαγές. Και στη συνέχεια πρέπει να προετοιμαστούμε για αυτές τις αλλαγές. Διότι δεν είναι ζήτημα του αν θα μπορούσαν να συμβούν – είναι ζήτημα του πότε θα συμβούν».
Πηγή: Guardian
