Τι δείχνουν οι τελευταίες έρευνες και τι λένε οι ειδικοί – Ο κομβικός ρόλος δύο πρωτεϊνών στην εμφάνιση της άνοιας – Η σχέση των ιών με την απώλεια μνήμης.
Ανήκουν τα εμβόλια στην πρώτη γραμμή άμυνας έναντι της άνοιας; Προστατεύουν τα αντιιικά φάρμακα από την Αλτσχάιμερ; Και τι σχέση έχουν οι ιοί με την απώλεια μνήμης; Μπορεί οι απαντήσεις των παραπάνω ερωτημάτων να είναι υπό διερεύνηση, η υπόθεση όμως ότι τα παθογόνα, και συνεπώς οι λοιμώξεις που προκαλούνται από αυτά, συμβάλλουν στον νευροεκφυλισμό, κερδίζει ολοένα περισσότερο έδαφος.
Όσοι έκαναν έστω και έναν εμβολιασμό της γρίπης είχαν 17% μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ
Μάλιστα φαίνεται ότι η περίπτωση των εμβολίων του έρπητα ζωστήρα και η διπλή – όπως έχει αποδειχθεί– προστατευτική τους δράση έχει αποτελέσει εκείνο το δεδομένο που κάμπτει τις αντιστάσεις ακόμη και των πλέον σκεπτικιστών. Ενδεικτική η πρόσφατη τοποθέτηση του καθηγητή Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου Esch-sur-Alzette, Michael Heneka, στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Nature», παραδεχόμενος ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν αντίθετος στην ιδέα αυτή. Εν τούτοις, συμπλήρωσε ότι πλέον πιστεύει «ότι είναι μια ενδιαφέρουσα υπόθεση που αξίζει περισσότερες μελέτες».
Υπενθυμίζεται ότι τα δύο τελευταία χρόνια έχουν δημοσιευτεί διαδοχικές μελέτες που συνδέουν τον εμβολιασμό έναντι του έρπητα ζωστήρα με χαμηλότερα ποσοστά άνοιας. Η πιο πρόσφατη δημοσιεύτηκε στις αρχές του περασμένου Απριλίου και αφορούσε δείγμα 280.000 ηλικιωμένων, καταλήγοντας ότι όσοι είχαν κάνει το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα (με ζωντανό εξασθενημένο ιό) είχαν κατά 20% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια τα επόμενα επτά χρόνια σε σχέση με όσους δεν εμβολιάστηκαν.
Το εμβόλιο της γρίπης
Στην πραγματικότητα όμως είχαν προηγηθεί και άλλες ενδείξεις που δημιουργούσαν βάσιμες υποψίες ότι εμβόλια έναντι κοινών λοιμώξεων προλαμβάνουν και από την άνοια. Οπως σημειώνει στα «ΝΕΑ» η ομ. καθηγήτρια Νευρολογίας στο ΑΠΘ, Μάγδα Τσολάκη, στο πλαίσιο έρευνας που διεξήχθη στο University of Texas εξετάστηκαν τα αρχεία 9.000 ανθρώπων άνω των 60 ετών και βρέθηκε ότι όσοι έκαναν έστω και έναν εμβολιασμό της γρίπης είχαν 17% μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν νόσο Αλτσχάιμερ, ενώ εκείνοι που έκαναν δύο ή περισσότερες φορές εμβόλιο διέτρεχαν επιπλέον 13% μειωμένο κίνδυνο.
Αντίστοιχα, στο πλαίσιο έρευνας των Duke University και University of North Carolina, εξετάστηκαν αρχεία περισσότερων από 5.000 ανθρώπων, ηλικίας 65 ετών και άνω, και βρέθηκε ότι αυτοί που έκαναν εμβόλιο πνευμονίας πριν από την ηλικία των 75 ετών είχαν 25%-30% μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ.
Μοιραία και υπό τις εξελίξεις αυτές, στο… μικροσκόπιο των ερευνητών έχουν μπει και τα αντιιικά φάρμακα, καθώς και αυτά δύνανται να συμβάλλουν στην πρόληψη της άνοιας. «Πρόκειται όμως για ένα δύσκολο ερευνητικό πεδίο, δεδομένου και μεταξύ άλλων ότι στις ιώσεις η συνήθης σύσταση είναι οι ασθενείς να μη λαμβάνουν φάρμακα, πλην των αντιπυρετικών, εφόσον δεν συντρέχει σοβαρός κίνδυνος επιπλοκών. Ομως, για να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα θα πρέπει να τρέξει μια προοπτική μελέτη που θα κρατήσει χρόνια, συγκρίνοντας δύο ομάδες – μία που λαμβάνει δηλαδή αγωγή και μία που δεν λαμβάνει. Ισως με την COVID-19 να συγκεντρώσουμε περισσότερες πληροφορίες, καθώς αρκετοί άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας έλαβαν αντιιική αγωγή» συμπληρώνει η κυρία Τσολάκη.
Πάντως, για την ιστορία, αξίζει να σημειωθεί ότι μία ακόμη έρευνα που διεξήχθη στην Ταϊβάν (2018) κατέληξε ότι όσοι έλαβαν αντι-ιικά φάρμακα έπειτα από νόσηση με τον απλό έρπητα είχαν κατά 90% μικρότερη πιθανότητα να αναπτύξουν άνοια σε μία περίοδο μεγαλύτερη των δέκα ετών.
Νέα μελέτη και θεωρίες
Εν τω μεταξύ, στις αρχές του 2025 μία ακόμη μεγάλη μελέτη που συνυπογράφουν επιστήμονες του Κέιμπτριτζ και του Εξετερ κατέληξε ότι εγκεκριμένα υπάρχοντα φάρμακα (δηλαδή, εμβόλια, αντιιικά αλλά και αντιφλεγμονώδη) πιθανώς να στοχεύουν και την άνοια. Σε πρόσφατο, δε, δημοσίευμά του ο «Economist» σχολιάζει ότι οι έρευνες δεκαετιών για την εύρεση μίας θεραπείας (που σημειωτέον συνεπάγεται και επενδύσεις εκατοντάδων δισ. δολαρίων) έχουν οδηγήσει σε απογοητευτικά αποτελέσματα, εξ ου και οι επιστήμονες στρέφονται σε άλλες θεωρίες.
Ειδικότερα, επί χρόνια οι ερευνητές εστίαζαν στον κομβικό ρόλο δύο πρωτεϊνών (το β-αμυλοειδές και την Τ πρωτεΐνη) στην εμφάνιση της άνοιας έπειτα από τη δημιουργία πλακών και τολυπίων που εμποδίζουν τη σωστή λειτουργία των νευρώνων. Σήμερα όμως ψηλά στη λίστα βρίσκεται και η υπόθεση ότι οι πλάκες αυτές είναι η απάντηση του οργανισμού σε μια υποκείμενη ιογενή λοίμωξη. «Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για θεωρίες που πρέπει να αποδειχτούν» καταλήγει η κυρία Τσολάκη.
Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ» Ειδήσεις Σήμερα:
