ΑΠΟΥΣΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΕΩΝ, ΧΙΟΝΟΚΑΛΥΨΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΟΙ ΚΑΥΣΩΝΕΣ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΟΡΑΤΕΣ “ΑΠΕΙΛΕΣ”
Ο Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Κώστας Λαγουβάρδος μιλάει στον ΤΕΑΜ FM 102 για τις ταχύτατες αλλαγές και το απαραίτητο “ανάχωμα” που μπορεί να επιτευχθεί μέσα από στοχευμένα μέτρα και υποδομές – Οι προτάσεις από πλευράς της επιστημονικής κοινότητας
Η αλματώδης εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής επιφέρει σήμερα ένα “κύμα” από έντονα και παρατεταμένα φαινόμενα, τα οποία σε συνδυασμό με την απουσία στοχευμένων μέτρων και πρωτοβουλιών που θα μπορούσαν να αναστρέψουν το αρνητικό κλίμα, προμηνύουν δυσοίωνες επιπτώσεις για το μέλλον. Και δεν είναι άλλες από μια σειρά ζωτικής σημασίας παραμέτρων και στην περιοχή της Κρήτης, που εστιάζουν στην ποιότητα ζωής, την “αντοχή” υποδομών και πόρων και εν τέλει στην παραγωγή και την οικονομία του τόπου.
Ενδεικτικά είναι και τα πρόσφατα στοιχεία ανάλυσης της ομάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, για τις συνθήκες ξηρασίας στην Ελλάδα στις 10 Νοεμβρίου, με τα συμπεράσματα να μην είναι ενθαρρυντικά, για αρκετές περιοχές της Κρήτης κυρίως στα νότια, όπου όπως δείχνουν τα στοιχεία, βιώνουν έντονη έως ακραία ξηρασία.
Ωστόσο, τα ζητήματα δεν εστιάζουν μονάχα στις συνθήκες ξηρασίας, που περισσότερο ερμηνεύονται ως αποτέλεσμα των ευρύτερων και ταχύτατα εξελισσόμενων μεταβολών που επιφέρει η κλιματική αλλαγή. Ταυτόχρονα ένα “πλέγμα” από δεδομένα και παραμέτρους συνθέτουν μια ορατή “απειλή” και απαιτούν πρωτοβουλίες – μέσα από βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα- που θα ανακόψουν την ταχύτατη σήμερα πορεία της κλιματικής αλλαγής.
Οι τρεις παράμετροι που συνθέτουν το “εκρηκτικό” μείγμα
Όπως περιέγραψε μέσα από τη συχνότητα του ΤΕΑΜ FM 102 Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Δρ. Κώστας Λαγουβάρδος με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν σήμερα και αποτελούν πολύτιμο “οδηγό” για τις υφιστάμενες συνθήκες και τις μεταβολές των τελευταίων ετών, τρεις είναι οι κύριες διαπιστώσεις των επιστημόνων.
Αφενός η εμφανής μείωση της χιονοκάλυψης σε όλη τη χώρα και ειδικότερα στην περιοχή της Κρήτης, που όμως αποτελεί ζητούμενο καθώς “τροφοδοτεί” αποτελεσματικά τον υδροφόρο ορίζοντα, η αύξηση των θερμοκρασιών και οι παρατεταμένοι καύσωνες, αλλά και οι έντονες και όλο και πιο συχνές εκδηλώσεις φαινομένων.
Ζητούμενο, σημείωσε ο κ. Λαγουβάρδος σε μια περίοδο μάλιστα που η Κρήτη δεν έχει ακόμη “δει” σημαντικές βροχοπτώσεις, είναι να υπάρξουν βροχές διαρκείας και όχι μεγάλης έντασης, που θα δώσουν την αναγκαία “ανάσα” απέναντι στα ζητήματα λειψυδρίας και την ξηρασία του εδάφους.
Χωρίς βροχές στα τέλη Νοεμβρίου, το νησί
Την περίοδο αυτή,όπως περιέγραψε ο ίδιος μεταφέροντας τον προβληματισμό του, οι καιρικές συνθήκες δεν “δείχνουν” βροχοπτώσεις. Αντίθετα, κύριο χαρακτηριστικό είναι η επικράτηση Νοτίων ανέμων και η μεταφορά σκόνης στο νησί. Ταυτόχρονα, οι θερμοκρασίες βρίσκονται πάνω από τις κανονικές τιμές.
Οι βροχοπτώσεις δεν φάνηκαν στον “ορίζοντα” τουλάχιστον τις προηγούμενες ημέρες, όπως τόνισε ο κ. Λαγουβάρδος. Πρόκειται για ένα σκηνικό που όπως όλα δείχνουν διατηρείται με μικρή πιθανότητα για αλλαγή εντός της ερχόμενης εβδομάδας, κάτι όμως που μένει να επιβεβαιωθεί τις επόμενες ημέρες.
Στο πλαίσιο αυτό ο κ. Λαγουβάρδος αναφέρθηκε και στα δεδομένα για την ξηρασία του εδάφους, υπογραμμίζοντας πως τα στοιχεία του Νοεμβρίου για την Κρήτη δείχνουν: “πως είναι μια περιοχή που βιώνει την εντονότερη ξηρασίας εδάφους, σε επίπεδο χώρας, τόσο τα επιφανειακά, όσο και στα βαθιά στρώματα, μέχρι το ένα μέτρο βάθος. Αυτό το βάθος μας ενδιαφέρει για τις καλλιέργειες και βλέπουμε μεγάλη διαφορά της Κρήτης σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας”.
Για να δούμε αλλαγή, χρειαζόμαστε μεγάλης διάρκειας βροχές
Η αλλαγή στο υφιστάμενο σκηνικό που διαμορφώνεται στο νησί, θα επέλθει μόνο μέσα από βροχοπτώσεις μεγάλης διάρκειας, σημείωσε ο κ. Λαγουβάρδος και “όχι μόνο κάποιες ξαφνικές και απότομες βροχοπτώσεις που μπορούν να επηρεάσουν το επιφανειακό στρώμα, δηλαδή τα πρώτα 20 έως 30 εκ του εδάφους, χωρίς όμως να κατέβει σε μεγαλύτερο βάθος” σημείωσε ο ίδιος.
Μείωση της χιονοκάλυψης
Με τον χειμώνα, να μην… έρχεται, η ανησυχία εστιάζει και στην παράμετρο των χιονοπτώσεων και όπως εξήγησε ο κ. Λαγουβάρδος ήδη “τα στοιχεία που έχουμε για τη χιονοκάλυψη στην χώρα μας τα τελευταία 30 χρόνια -μια μεγάλη δηλαδή περίοδος που μας επιτρέπει ασφαλή συμπεράσματα – μας δείχνει σαφέστατη μείωση, η οποία την τελευταία δεκαετία μάλιστα επιταχύνεται ακόμη περισσότερο. Αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο θα το έχουμε”.
Οι χιονοπτώσεις αποτελούν ζητούμενο, επεσήμανε, αφού παρά τις βροχές που ενδέχεται να είναι έντονες συνεπώς να “χάνονται” χωρίς να προσφέρουν τα επιθυμητά οφέλη, τα χιόνια λιώνουν σταδιακά με αποτέλεσμα να τροφοδοτούν τους υδροφόρους ορίζοντες.
Και όπως τόνισε όλα τα παραπάνω είναι: “προφανώς είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα δούμε ξανά χιόνια ή ότι δεν θα έχουμε κάποια χρόνια που θα είναι καλά. Θα είναι όμως όλο και λιγότερα. Διαταράσσεται ο υδρολογικός κύκλος και κυρίως στο σκέλος που αφορά την χιονοκάλυψη και το λιώσιμο του χιονιού που είναι σημαντικό”.
Προτεραιότητα στην διαχείριση νερού στην Κρήτη: Να αποφύγουμε τις απώλειες
Ο Διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροκοπείο Αθηνών, μπροστά στις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, κρούει για μια ακόμη φορά το “καμπανάκι” υπογραμμίζοντας πως σε ό,τι αφορά την διαθεσιμότητα νερού η Κρήτη πρέπει να εστιάσει στην διαχείριση και την αντιμετώπιση της ανισοκατανομής του νερού σε Ανατολική και Δυτική Κρήτη. Όλα αυτά αν ληφθεί υπόψιν και το γεγονός πως το νησί στηρίζει την οικονομία του στον πρωτογενή τομέα και τον τουρισμό, που και τα δύο αυξάνονται αλματωδώς, με αποτέλεσμα να έπεται και η ζήτηση.
Υπογράμμισε την ανάγκη για διεπιστημονική συνεργασία στο πεδίο της διαχείρισης και πρόσθεσε: “πρέπει να δούμε πως θα αποφύγουμε απώλειες, όπως υπερβολική χρήση νερού στην αγροτική παραγωγή, αλλά και την οικονομία του νερού ακόμα και στο κομμάτι του τουρισμού, γιατί δεν μπορούν όλα τα παραπάνω να αυξάνονται ανεξέλεγκτα, όταν δεν μπορούν να υποστηριχθούν από βασικά αγαθά όπως το πόσιμο νερό”.
Η αύξηση της θερμοκρασίας καθιστά απαραίτητες πιο “ανθεκτικές πόλεις”
Αντίστοιχα, σε σχέση με την αύξηση των θερμοκρασιών που αποτελεί και αυτό ένα πεδίο προβληματισμού για την Κρήτη, ζητούμενο είναι οι πόλεις: “να μπορούν να γίνουν πιο ανθεκτικές, δεδομένου ότι βλέπουμε πως θα είναι ένα όλο και πιο συχνό πρόβλημα. Δηλαδή, καύσωνες, υψηλές θερμοκρασίες μεγάλης διάρκειας, μεγάλες περιόδους ξηρασίας και όταν θα έχουμε βροχές θα εκδηλώνονται με πολύ έντονο χαρακτήρα που και αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ανάγκη υποδομών με έργα που όσο είναι δυνατόν θα περιορίζουν τις επιπτώσεις ενός ισχυρού φαινομένου” επεσήμανε ο κ. Λαγουβάρδος.
“Η κλιματική αλλαγή στοιχίζει ακριβά”
Η ανησυχία της επιστημονικής κοινότητας εστιάζει, σημείωσε ο κ. Λαγουβάρος, στην “έντονη συχνότητα των φαινομένων” που εκδηλώνονται και επιφέρουν επιπτώσεις σε πολλαπλούς τομείς, όπως η παραγωγή, ο τουρισμός αλλά και η κλιματική μετανάστευση, αφού όπως σημείωσε η “κλιματική αλλαγή πλήττει τους οικονομικά ασθενέστερους” οδηγώντας πολίτες να μεταβαίνουν από την ενδοχώρα στις πόλεις με την ελπίδα για καλύτερες συνθήκες ζωής και για βιοποριστικούς κυρίως λόγους. Αυτό, σημείωσε ο κ. Λαγουβάρδος, παρατηρήθηκε σε πόλεις της Θεσσαλίας μετά τις έντονες καταστροφές που προκλήθηκαν στην περιοχή.
Όλα τα παραπάνω καθιστούν απαραίτητο το σχεδιασμό, για μέτρα και υποδομές που θα ανακόψουν τις ολοένα αυξανόμενες επιπτώσεις και την αρνητική πορεία των τελευταίων ετών. Μέχρι σήμερα πάντως αν και τα δεδομένα είναι γνωστά, όπως σημείωσε ο κ. Λαγουβάρδος δυστυχώς “τρέχουμε πίσω από το πρόβλημα”. Με δεδομένο ότι η κλιματική αλλαγή “πέρα από την ποιότητα ζωής και οικονομικά στοιχίζει πολύ ακριβά” θα πρέπει να δρομολογηθούν όλα όσα θα βάλουν “φρένο” στις δυσμενείς επιπτώσεις.
Οι προτάσεις της επιστημονικής κοινότητας: Με το βλέμμα στο σήμερα και το αύριο
Σε ότι αφορά τις μακροπρόθεσμες αλλά και βραχυπρόθεσμες αλλαγές που προτείνει η επιστημονική κοινότητα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι η “στροφή” στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ο περιορισμός της καύσης ορυκτών καυσίμων. Όπως εξήγησε ο κ. Λαγουβάρδος:
“Είναι το βασικό, το οποίο όμως είναι μια διαδικασία δύσκολη, αλλά είναι και η λύση η οποία θα δώσει αποτελέσματα δεκαετίες μετά. Για παράδειγμα ακόμη και σήμερα αν σταματούσαμε τις εκπομπές θα έπαιρνε δεκαετίες στην ατμόσφαιρα να επανέλθει στην κατάσταση που ήταν, πριν από αυτή την τρομερή επέμβαση που κάναμε στον πλανήτη μας με τις εκπομπές θερμοκηπιακών αερίων”. Στο πλαίσιο αυτό, σημείωσε “ήδη η ευρωπαϊκή παίρνει μέτρα και πρέπει να περιορίσουμε τις εκπομπές αερίων μέχρι 90% έως το 2050 και είναι θετικό Δεν το κάνουν όμως όλες οι χώρες”.
Στις άμεσες ενέργειες είναι όπως εξήγησε το να “μετριάσουμε τις επιπτώσεις ενός προβλήματος που γνωρίζουμε πως έχουμε” και πρόσθεσε: “Να κάνουμε τις πόλεις μας πιο ανθεκτικές στις υψηλές θερμοκρασίες. Υπάρχουν προτάσεις και γίνονται προσπάθειες αλλά δειλές. Επίσης, να θωρακιστούμε απέναντι στα έντονα καιρικά φαινόμενα που γίνονται πιο συχνά και πιο ισχυρά. Κάνουμε και εκεί βήματα. Θέλει και υποδομές και προειδοποιήσεις, ώστε να έχουμε τουλάχιστον μέριμνα και να μην χάνουμε ανθρώπινες ζωές”.
Τέλος, όπως τόνισε ο ίδιος οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν δεν είναι εύκολες και για την ώρα το πρόβλημα ναι μεν είναι γνωστό, ωστόσο δεν υπάρχουν διεθνώς οι πρωτοβουλίες εκείνες που θα προσφέρουν τις αναγκαίες λύσεις απέναντι σε μια πραγματικότητα που βρίσκεται στο παρόν και “πιέζει” ασφυκτικά τις κοινωνίες.https://www.goodnet.gr/
