Είναι γνωστό ότι η αγία Εκκλησία μας τις Κυριακές κατά την περίοδο της Μ. Σαρακοστής εορτάζει πρόσωπα και γεγονότα για να στηρίξει τους αγωνιζόμενους πιστούς εις το στάδιο των αρετών.
Η τέταρτη Κυριακή, λοιπόν, είναι αφιερωμένη εις την μνήμη του Αγίου Ιωάννου της Κλίμακος ή και Σιναϊτου ονομαζόμενου, ο οποίος υπήρξε υπόδειγμα αγωνιζόμενου ανθρώπου.
Ο Ιωάννης γεννήθηκε από πλούσιους και ενάρετους γονείς περί το 523 μ.Χ. εις την Συρία. Οι γονείς του του πρόσφεραν την καλύτερη εκπαίδευση της εποχής και ο μικρός Ιωάννης ξεχώριζε από τους συνομηλίκους του. Είχε ιδιαίτερη κλίση εις την προσευχή και εις την μελέτη πατερικών κειμένων.
Η καρδιά του ποθούσε και αγαπούσε τον Χριστό. Σε ηλικία 15 ετών εντάχθηκε ως δόκιμος μοναχός εις το όρος Σινά έχοντας ως οδηγό του τον ηγούμενο γέροντα Μαρτύριο. Ο Ιωάννης με την καθοδήγηση του Μαρτυρίου άρχισε να αποκτά αρετές κατά θεία, πάντα, παραχώρηση. Μετά από τέσσερα χρόνια έγινε μοναχός . Για τις ανάγκες της Μονής χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος και αργότερα ιερομόναχος. Mε την ευλογία του Μαρτυρίου και μετά την κοίμηση του γέροντός του αναχώρησε από το μοναστήρι για την έρημο για περισσότερη άσκηση και ησυχία.
Εκεί επιδόθηκε εις την προσευχή, εις την μελέτη των πατέρων της εκκλησίας και εις την αγρυπνία. Εκοιμάτο πολύ λίγο, τόσες ώρες ώστε να μη υποστεί βλάβη ο εγκέφαλός του. Εις την τροφή ήταν ολιγοδίαιτος καταναλώνοντας όλα τα φαγητά, για να μη προσβάλλει τα γεννήματα του Θεού, σε ελάχιστη ποσότητα.
Εννοείται ότι κατανάλωνε τα φαγητά που επιτρέπονται εις τους μοναχούς. Ο Θεός του χάρισε το δώρο της προσευχής, όπως και των δακρύων. Καθημερινά πότιζε με τα δάκρυα της μετάνοιας τα χώματα του σπηλαίου και δοξολογούσε συνεχώς τον Θεό μελετώντας τις θείες γραφές και γράφοντας.
Εις το ασκητήριο της ερήμου παρέμεινε σαράντα χρόνια. Η φήμη του αγίου ανδρός έγινε γνωστή αν και ο ίδιος δεν το επεδίωξε. Ήταν πρόνοια του Θεού να ωφεληθούν και άλλοι άνθρωποι από αυτόν τον άγιο αγωνιστή.
Πάρα πολλοί άνθρωποι λαϊκοί, μοναχοί και κληρικοί έρχονταν σε επαφή μαζί του και έφευγαν πολλαπλώς ωφελημένοι. Καθημερινά η ψυχή του φλέγονταν και πυρπολούνταν από την άπειρη αγάπη προς τον Σωτήρα Χριστό. Συνεχώς και καθημερινά του χάριζε ο Θεός χάρη και ευλογία. Ανέβαινε την κλίμακα των αρετών. Παρέμεινε εις την έρημο 40 ολόκληρα χρόνια.
Έφυγε από την έρημο σε ηλικία 75 ετών για να αναλάβει την ηγουμενία της Ιεράς Μονής Σινά παρά την θέλησή του. Η αδελφότητα της Μονής τον εξέλεξε ποιμένα της και υπάκουσε. Καθοδήγησε τους αδελφούς της της Μονής για λίγα χρόνια και κατέφυγε πάλι εις την έρημο για ησυχία και άσκηση.
Πριν αναχωρήσει για την έρημο όρισε ως διάδοχό του τον αδελφό του Γεώργιο. Εις την έρημο παρέδωσε το πνεύμα του εις τον αθλοθέτη Κύριο. Ήταν 30 Μαρτίου του 606 μ.Χ. και για τον λόγο αυτό τιμάται η Αγία μνήμη κάθε χρόνο την ημέρα αυτή.
Όταν επρόκειτο να πορευτεί προς τον αθλοθέτη Κύριο ο Ιωάννης, ο, κατά σάρκα, αδελφός του Γεώργιος του έλεγε «Με αφήνεις λοιπόν και φεύγεις; Εγώ παρακαλούσα, εσύ να προπέμψεις εμένα. Διότι εγώ κύριέ μου δεν μπορώ χωρίς εσένα να ποιμάνω την συνοδεία. Και τώρα αντίθετα προπέμπω εσένα»! Του απάντησε τότε ο αββάς Ιωάννης: «Να μη λυπείσαι και να μην ανησυχείς, διότι εάν βρω παρρησία ενώπιον του Κυρίου, δεν θα σε αφήσω πίσω μου να συμπληρώσεις χρόνο». Μέσα σε δέκα μήνες απήλθε και αυτός προς τον Κύριο.
Θαυμαστά γεγονότα.
Ο αρχέκακος διάβολος παρακίνησε ανθρώπους φθονερούς να κατηγορούν τον Άγιο ως «λάλον και φλύαρον». Ήθελαν να περιορίσουν την δυνατότητα του αγίου να βοηθά συνανθρώπους των. Ο Άγιος θέλοντας να εφαρμόσει εις την πράξη τα διδασκόμενα από αυτόν και για να μη σκανδαλίσει τους πιστούς σταμάτησε το έργο του. Οι άνθρωποι τότε συνειδητοποίησαν το λάθος τους δηλαδή στέρησαν από το κόσμο μια πηγή βοήθειας ψυχών.
Ζήτησαν μετανοημένοι να συνεχίσει ο Ιωάννης το θεάρεστο έργο. Πράγματι ο Ιωάννης κατά θεία πρόνοια συνέχισε να προσφέρει την διακονία του προς τους πιστούς.
Κάποιος μοναχός ονομαζόμενος Μωυσής αισθάνθηκε στην καρδιά του την επιθυμία να γίνει μαθητής του αγίου ανδρός. Ο άγιος υπάκουσε στις παρακλήσεις των άλλων μοναχών και τον δέκτηκε ως υποτακτικό. Μια μέρα ο άγιος έστειλε τον υποτακτικό του να πάει να φέρει χώμα κατάλληλο για να φυτεύσουν λάχανα για τις ανάγκες του μοναστηριού.
Ήταν καλοκαίρι και η ζέστη υψηλή, το μεσημέρι ο Μωυσής κάθισε στην σκιά ενός βράχου για να ξεκουραστεί. Αποκοιμήθηκε καθώς ήταν πολύ κουρασμένος. Ο Ιωάννης βρισκότανε στο κελί του. Για μια στιγμή φάνηκε ότι τον πήρε ο ύπνος και βλέπει άνδρα φωτεινό να του λέγει ότι ο Μωυσής κινδυνεύει.
Ξυπνά και αρχίζει να προσεύχεται για τον μαθητή του. Όταν το βράδυ γύρισε ο υποτακτικός πληροφορήθηκε ο άγιος ότι ενώ κοιμόταν ο Μωυσής άκουσε τη φωνή του γέροντός του και ξύπνησε απομακρυνόμενος από το σημείο και αμέσως ο βράχος έπεσε εις το σημείο που κοιμόταν ο Μωυσής. Από ταπεινοφροσύνη ο άγιος πατήρ δεν ανέφερε για την οπτασία εις τον Μωυσή, μέσα του ευχαριστούσε και δοξολογούσε τον Θεό ο οποίος έσωσε τον μαθητή του από βέβαιο θάνατο.
Ο μοναχός Ισαάκ υπέφερε πάρα πολύ από σαρκικούς πειρασμούς και τον κατείχε θλίψη και αθυμία. Με δάκρυα εις τα μάτια και πόνο ψυχής ανέφερε εις τον γέροντα Ιωάννη για τον σαρκικό πόλεμο που δεχότανε ζήτησε την βοήθειά του. Ο πανθαύμαστος αφού διαπίστωσε την πίστη του και την ταπείνωσή του, του λέγει « Έλα αδελφέ να προσευχηθούμε από κοινού και ο αγαθός και ευσπλαχνικός Θεός δεν θα παραβλέψει την ικεσία μας».
Πριν τελειώσουν την προσευχή ο ταπεινός μοναχός ευρισκόμενος με το πρόσωπο κατά γης αντιλήφθηκε να απαλλάσσεται από τον πειρασμό. Ο διάβολος δεν μπορούσε να αντέξει την θέρμη της κοινής προσευχής και εγκατέλειψε τον μοναχό. Αμέσως ο όσιος και ο μοναχός ευχαρίστησαν τον Θεό ο οποίος εισάκουσε την προσευχή και θεράπευσε τον δούλο του.
Ο γέροντας Μαρτύριος με τον νεαρό Ιωάννη επισκέφθηκαν τον μέγα Αναστάσιο, ο οποίος ρωτά «ποιος είναι ο νέος και ποιος τον έκειρε μοναχό;». Απαντά ο Μαρτύριος «δούλος σου είναι και εγώ τον έκειρα μοναχό». Η ανταπάντηση του Αναστασίου «Πω πω! αββά Μαρτύριε ποιος να το ειπεί ότι Ηγούμενο του Σινά έκειρες»! Δεν διαψεύσθηκε ο Αναστάσιος, μετά από 40 χρόνια ο Ιωάννης έγινε Ηγούμενος.
Άλλη φορά πάλι ο αββάς Μαρτύριος πήρε τον Ιωάννη και πήγαν και επισκέφθηκαν τον μέγα Ιωάννη τον Σαββαΐτη. Ο Σαββαΐτης μόλις τους είδε πήρε νερό και έπλυνε τα πόδια του Ιωάννη και όχι του γέροντός του Μαρτυρίου. Σε ερώτηση του μαθητή του Στεφάνου ὁ Γέροντας απάντησε: «Πίστευσε, τέκνο μου ότι εγὼ δεν γνωρίζω ποιος είναι αυτὸς ο νέος. Εγώ τον ηγούμενο του Σινά υποδέχθηκα και τα πόδια του Ηγουμένου ένιψα».
Ο Ιωάννης έγινε μοναχός σε ηλικία 20 ετών. Την ημέρα αυτή ο αββάς Στρατήγιος, προφήτεψε ότι ο νέος μοναχός θα γίνει Ηγούμενος.
Το πιο θαυμαστό είναι τούτο το γεγονός που έλαβε χώρα την ημέρα της ανάληψης της Ηγουμενίας από τον Άγιο. Οι προσελθόντες ξένοι ανέρχονταν στον αριθμό 600. Κατά την διάρκεια της τράπεζας έβλεπε νέο με κοντά μαλλιά και τυλιγμένο με σεντόνι όπως οι Ιουδαίοι να δίνει εντολές εξουσιαστικά και να κατευθύνει τους πάντες μαγείρους, κελαρύτας και όλους τους διακονητές.
Όταν με το γεύμα αναζήτησαν τον νέο αυτό δεν τον βρήκαν πουθενά. Ήταν λογικό. Φαίνεται από την απάντηση που έδωσε ο Άγιος Ιωάννης «Αφήστε τον. Δεν έκανε τίποτε το παράξενο ο κύριος Μωυσής με το να διακονήσει στον ιδικό του τόπο»
Σε άλλη περίπτωση, όταν στην περιοχή της Παλαιστίνης επικρατούσε ανομβρία οι κάτοικοι κατέφυγαν εις τον Ιωάννη. Μετά από θερμή προσευχή άνοιξαν οι ουρανοί, και εισακούστηκε η προσευχή του. Δεν είναι παράξενο αυτό, διότι «θέλημα των φοβουμένων αυτόν ποιήσει ο Κύριος και της δεήσεως αυτών εισακούσεται».
Εις την αρχή του κειμένου αναφέραμε ότι ο Άγιος Ιωάννης ονομάζεται «Σιναΐτης» ή της «Κλίμακος». Η προσηγορία «Σιναΐτης » με τα γραφέντα μέχρι στιγμής διότι ήταν μοναχός μονής του Σινά και εκεί έγινε Ηγούμενος. Ήλθε η στιγμή να γράψουμε δυο λόγια και για το άλλο όνομα «της Κλίμακος». Ιδού, λοιπόν:
Ο Άγιος Ιωάννης υπακούοντας εις το αίτημα του Ηγουμένου της Μονής Ραϊθού έγραψε το βιβλίο με το τίτλο «Η Κλίμακα», το οποίο είναι αριστούργημα της Ορθόδοξης γραμματείας και το οποίο πρέπει όλοι να το διαβάσουμε, αν δεν το διαβάσαμε, ή μάλλον πρέπει να το μελετάμε καθημερινά ιδιαίτερα την περίοδο των νηστειών.
Εις το βιβλίο αυτό περιέχονται 30 ομιλίες του Αγίου, αναφερόμενη η κάθε μία σε μία αρετή ξεκινώντας από τις πιο απλές και καθημερινές και ανεβαίνοντας μια μια φθάνει ο πιστός αγωνιστής εις το τελευταίο σκαλί και συναντά τον Θεό. Εις το έργο αυτό γίνεται μια θαυμάσια τομή της ανθρώπινης ψυχής και ψυχολογίας την οποία ζηλεύουν οι σύγχρονοι ψυχολόγοι. Έργο σαφώς θεόπνευστον. Γράφτηκε σε εποχή κατά την οποία ήταν άγνωστη και η έννοια ακόμη της ψυχολογίας.
Ένα μικρό αφιέρωμα εις τον μεγάλο αυτό Άγιο Ιωάννη, την μνήμη του οποίου τιμά η αγία Εκκλησία 30 Μαρτίου (μέρα της κοιμήσεώς του) και την 4η Κυριακή των νηστειών.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θεῖον κλίμακα, ὑποστηρίξας, τὴν τῶν λόγων σου, μέθοδον πάσι, Μοναστῶν ὑφηγητὴς ἀναδέδειξαι, ἐκ πρακτικῆς Ἰωάννη καθάρσεως, πρὸς θεωρίας ἀνάγων τὴν ἔλαμψιν. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
Ομοίως Ἀπολυτίκιον. Ήχος πλ. δ’.
Ταῖς τῶν δακρύων σου ῥοαῖς, τῆς ἐρήμου τό ἄγονον ἐγεώργησας· καί τοῖς ἐκ βάθους στεναγμοῖς, εἰς ἑκατόν τούς πόνους ἐκαρποφόρησας· καί γέγονας φωστήρ τῇ οἰκουμένῃ, λάμπων τοῖς θαύμασιν, Ἰωάννη, Πατήρ ἡμῶν ὅσιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.
Κοντάκιον. Ἦχος α’. Χορὸς Ἀγγελικός
Καρπούς ἀειθαλεῖς, ἐκ τῆς βίβλου προσφέρων, διδάγματα σοφέ, καθηδύνεις καρδίας, τῶν τούτοις μετά νήψεως, προσεχόντων μακάριε· Κλίμαξ γάρ ἐστι, ψυχὰς ἀνάγουσα γῆθεν, πρὸς οὐράνιον, καί διαμένουσαν δόξαν, τῶν πίστει τιμῶντων σε.
Μυργιώτης Παναγιώτης
Μαθηματικός
