«Το “Μαουτχάουζεν” με έμαθε τι σημαίνει τραγούδι με ιστορική υπόσταση και μνήμη, είναι η καλλιτεχνική και υπαρξιακή ταυτότητα μου»
Η Μαρία Φαραντούρη μιλά για την συναυλία της στο “Τετραήμερο Λόγου και Τέχνης” στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, με αφορμή τα 80 χρόνια από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
«Για μένα το “Μαουτχάουζεν” είναι η πιο ουσιαστική καλλιτεχνική και υπαρξιακή ταυτότητα μου. Δεν είναι μόνο το πρώτο έργο του Μίκη που το έγραψε πάνω στη φωνή μου, είναι αυτό που με έμαθε τι σημαίνει τραγούδι με ιστορική υπόσταση και μνήμη. Παγκοσμίως αντιμετωπίζεται ως το τραγούδι του Ολοκαυτώματος (…)
Αυτό που μου είπε ο Μίκης την πρώτη φορά που το παρουσίασε σε μένα και τον Ιάκωβο Καμπανελη, ότι “το τραγούδι αυτό θα σε ακολουθεί σε όλη σου τη ζωή” ήταν μια μεγάλη αλήθεια που ισχύει μέχρι τώρα».
Με αυτά τα λόγια, η Μαρία Φαραντούρη μας προσκαλεί στη συναυλία της το βράδυ της Παρασκευής 12 Δεκεμβρίου στη σκηνή του Κινηματοθέατρου REX, στο πλαίσιο της 2ης Ημέρας του “Τετραημέρου Λόγου και Τέχνης” που διοργανώνεται από τον Δήμο στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, με αφορμή τη φετινή συμπλήρωση 80 χρόνων από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η αναγνωρισμένη ερμηνεύτρια, σύμβολο της μουσικής, πολιτικής και πολιτιστικής ιστορίας της σύγχρονης Ελλάδας, που η φωνή της έχει ταυτιστεί με τον αντιδικτατορικό αγώνα, λίγο πριν ερμηνεύσει την ‘”Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν’”, τον κύκλο κομματιών του Μίκη Θεοδωράκη, στέλνει το δικό της μήνυμα ανθρωπιάς, οριοθετώντας τον αξιακό κώδικα και τη σημασία του τραγουδιού και της τέχνης, εν γένει, στη ζωή μας.
Ακολουθεί η συνέντευξη:
– Κυρία Φαραντούρη, Ο Μίκης Θεοδωράκης, έχοντας δίπλα του τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, είχε πρωτοπαρουσιάσει το “Μαουτχάουζεν” στο πρώην ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, τον Μάιο του 1988, σε μια ιστορική συναυλία του μαζί με εσάς, την Ανατολικογερμανίδα Γκίζελα Μάι και την Ισραηλινή Ελινόαρ Μοάβ-Βενιάδη, παρουσία δεκάδων χιλιάδων προσκυνητών από όλη την Ευρώπη.
Ιστορικής σημασίας υπήρξε και η δεύτερη παρουσίαση του έργου από τον ίδιο τον συνθέτη, επίσης με τη συγκλονιστική ερμηνεία σας τον Μάιο του 1995, στην 50η επέτειο της απελευθέρωσης του Μαουτχάουζεν.
Πώς νιώθετε που στην επέτειο των 80 χρόνων από τη λήξη του Πολέμου, θα έρθετε για να τραγουδήσετε στον Άγιο Νικόλαο και στο Τετραήμερο Λόγου και Τέχνης;
Για μένα το “Μαουτχάουζεν” είναι η πιο ουσιαστική καλλιτεχνική και υπαρξιακή ταυτότητα μου. Δεν είναι μόνο το πρώτο έργο του Μίκη που το έγραψε πάνω στη φωνή μου, είναι αυτό που με έμαθε τι σημαίνει τραγούδι με ιστορική υπόσταση και μνήμη. Παγκοσμίως αντιμετωπίζεται ως το τραγούδι του Ολοκαυτώματος.
Το “Μαουτχάουζεν” με ωρίμασε σαν καλλιτέχνιδα από την πρώτη στιγμή που το τραγούδησα κι όταν στην δικτατορία βγήκα στο εξωτερικό, ήταν το καλλιτεχνικό μου διαβατήριο και το “φυλακτό” μου μέχρι σήμερα.
Αυτό που μου είπε ο Μίκης την πρώτη φορά που το παρουσίασε σε μένα και τον Ιάκωβο Καμπανελη, ότι “το τραγούδι αυτό θα σε ακολουθεί σε όλη σου τη ζωή” ήταν μια μεγάλη αλήθεια που ισχύει μέχρι τώρα.
Όταν κι όπου τραγουδάω το “Μαουτχάουζεν” νιώθω μια βαθύτατη συγκίνηση, ξαναζώ τη βαρβαρότητα και την τραγωδία εκείνης της εποχής και ταυτόχρονα μεταδίδω μέσα από το τραγούδι το μήνυμα της ελπίδας, του έρωτά, της αγάπης, της Ειρήνης.
– Η “Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν” είναι μια από τις λίγες ελληνικές μουσικές καταθέσεις που αγγίζουν τόσο άμεσα το Ολοκαύτωμα. Αισθάνεστε ότι, όταν την ερμηνεύετε, εκπροσωπείτε όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και κάτι πιο ευρύτερο — μια πανανθρώπινη μνήμη;
Εννοείται, δεν το αισθάνομαι μόνο εγώ αλλά κάθε ακροατήριο, από την Αμερική μέχρι τη Ρωσία, κι από την Ελλάδα μέχρι την Αυστραλία. Το “Μαουτχάουζεν” είναι ένα πανανθρώπινο τραγούδι.
– Στη διαδρομή σας συναντήσατε τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη σε εξορία, διεθνείς δημιουργούς. Υπήρχε μια στιγμή που αισθανθήκατε ότι η τέχνη “ξεπέρασε” τα όρια του τραγουδιού και έγινε πράξη ζωής;
Πολλές στιγμές, ένιωσα ότι το τραγούδι δεν έχει σύνορα, μιλάει σε όλους τους ανθρώπους και τους κάνει καλυτέρους, βελτιώνει τον ψυχικό μας κόσμο, ευαισθητοποιεί τη συνάντηση με τον άλλον. Μας παρακινεί στο καλό, σε κάθε ενέργεια μας, σε κάθε σκέψη και συμπεριφορά μας. Το ωραίο τραγούδι, όπως κάθε τέχνη, διαμορφώνει την ανθρωπιά μας.
– Αν μπορούσατε να περάσετε ένα “μήνυμα” στους νεότερους δημιουργούς — αυτούς που έρχονται σήμερα στο χώρο της μουσικής ή του λόγου — αλλά και στους νέους ανθρώπους της πόλης, του Δήμου και ευρύτερα της τοπικής κοινωνίας, ποιο θα ήταν;
Να σέβονται το μέγα καλό που τους έτυχε, τη ζωή. Αν αγαπούν την τέχνη να αφιερωθούν σε αυτή – κι εκείνη ξέρει να ανταποδίδει. Να μελετούν τους μεγάλους που πέρασαν από αυτό τον τόπο και να γίνονται κάθε μέρα λίγο καλύτεροι σε ό,τι κάνουν.
Βιογραφικό σημείωμα – Μαρία Φαραντούρη
Η Μαρία Φαραντούρη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947 και από μικρή ηλικία έδειξε έφεση στη μουσική συμμετέχοντας στη Χορωδία της Αθηναϊκής Μαντολινάτας όπου ξεχώρισε για τη ζεστή και βαθιά φωνή της.
Η καθοριστική στιγμή στην πορεία της ήταν η γνωριμία της με τον Μίκη Θεοδωράκη ο οποίος την επέλεξε ως βασική του ερμηνεύτρια και συνεργάτιδα.
Έγινε η φωνή των τραγουδιών του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ιδιαίτερα στα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας 1967–1974 όταν αναγκάστηκε να φύγει από τη χώρα και να συνεχίσει την καλλιτεχνική και πολιτική της δράση στο εξωτερικό τραγουδώντας τα απαγορευμένα έργα του Θεοδωράκη και συμβάλλοντας στον διεθνή αγώνα κατά της χούντας.
Η διεθνής της καριέρα επεκτάθηκε σε σημαντικές μουσικές σκηνές και φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο και συνεργάστηκε με κορυφαίους Έλληνες και ξένους συνθέτες όπως τον Μάνο Χατζιδάκι τον Μάνο Λοΐζο τον Γιάννη Μαρκόπουλο τον Luciano Berio και τον Leo Brouwer.
Ερμήνευσε τραγούδια σε πολλές γλώσσες και προώθησε την ελληνική ποίηση διεθνώς μέσω των συνθέσεων που βασίστηκαν σε έργα ποιητών όπως ο Ρίτσος ο Ελύτης ο Σεφέρης και ο Αναγνωστάκης.
Στη δισκογραφία της περιλαμβάνονται σημαντικά έργα όπως η Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν το Cantos de Agonia και η Σονάτα του Σεληνόφωτος ενώ η φωνή της έχει συνδεθεί με τραγούδια που σημάδεψαν την ελληνική πολιτική και μουσική ιστορία.
Έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις για τη συμβολή της στον πολιτισμό ανάμεσά τους και το Τάγμα του Φοίνικα το 2007
Σήμερα συνεχίζει να εμφανίζεται σε συναυλίες και αφιερώματα, αφήνοντας διαρκώς το αποτύπωμά της ως μία από τις σημαντικότερες φωνές της σύγχρονης ελληνικής μουσικής.
