Νομαρχία Ρεθύμνου, Τετάρτη βράδυ. Αστυνομική φρουρά μέσα κι έξω από το
επιβλητικό κτίριο. Για να δεις τον νομάρχη ανοίγουν από μέσα.
Μανόλης Λίτινας. Αν δεν προσέξουμε, η Μαφία της Κρήτης θα γίνει όπως της Σικελίας
Ο Μανόλης Λίτινας, όπως πάντα, χαμογελαστός και ευχάριστος. «Φοβάστε;» τον
πείραξα. «Όχι, ειλικρινά, δεν φοβάμαι. Αλλιώς θα ‘χα παραιτηθεί». Μιλάει
αποφασιστικά, αλλά δεν θέλει η συζήτηση να επικεντρωθεί στην προσωπική του περιπέτεια.
Κι όμως, πριν ανατινάξουν το σπίτι του, είχε τους φόβους του. «Έλεγα πού θα με
χτυπήσουν; Τη νύχτα, σε κάποια στροφή όταν πηγαίνω ή έρχομαι από κανένα χωριό;
Στο σπίτι; Πριν μπω και βγω κοίταζα στη σκάλα και τις γωνιές του σπιτιού».
ΕΡ.: Κύριε Νομάρχα, αποκτήσαμε, λοιπόν, κρητική μαφία;
ΑΠ.: Δεν πιστεύω ότι έχουμε φθάσει σε επίπεδα μαφίας, όπως αυτή της Σικελίας.
Όμως, αν δεν προσέξουμε, εκεί κάπου πάμε. Σίγουρα ήταν και είναι πολύ σοβαρή η
κατάσταση από πλευράς έννομης τάξης και ασφάλειας του πολίτη σ’ όλη την Κρήτη.
Περισσότερο σε περιοχές του Ψηλορείτη αλλά και στις μεγάλες πόλεις.
ΕΡ.: Ποιες είναι οι ιδιομορφίες των εγκλημάτων στην Κρήτη;
ΑΠ.: Έχουν τις εξής μορφές: Καλλιέργεια και διακίνηση μεγάλων ποσοτήτων χασίς.
Ζωοκλοπή, εμπορία όπλων και πυρομαχικών, κυκλώματα προστασίας, καταπατήσεις
γης και αγροζημίες. Το έγκλημα δεν έχει απαραίτητα γεωγραφικό προσδιορισμό.
Δεν είναι σωστό να λέμε τα Ζωνιανά, τα Λιβάδια ή η επαρχία Μυλοποτάμου.
ΕΡ.: Η εντύπωση που υπάρχει είναι ότι στον Μυλοπόταμο έχουν συγκεντρωθεί
όλοι οι κακοποιοί της Κρήτης.
ΑΠ.: Αυτό είναι και άδικο και λάθος. Πάρα πολλοί Μυλοποταμίτες ντρέπονται
και όχι μόνο τώρα εξαιτίας των πρόσφατων γεγονότων για την καταγωγή τους.
Κακώς. Έτσι κι αλλιώς, μιλάμε για μικρό αριθμό ανθρώπων που δημιουργούν αυτή
την αφόρητη κατάσταση. Είναι μία μικρή ελάχιστη μειοψηφία 1-2%.
ΕΡ.: Τότε, πώς μπορούν και επιβάλλονται;
ΑΠ.: Οι ευθύνες είναι πολλές και στην Πολιτεία, όμως όλοι μας, βάζω και τον
εαυτό μου μέσα, άλλο ό,τι ο καθένας έχει γράψει τη δική του ιστορία, όλοι μας
έχουμε ενοχές, εξαιτίας της ανοχής που δείξαμε. Καταδικάζουμε το έγκλημα, αλλά
κάνουμε παρέα και αγκαλιάζουμε τον εγκληματία. Εκεί ακριβώς είναι η ουσία του
προβλήματος. Δυστυχώς, έχει επικρατήσει ο νόμος της σιωπής κι εδώ μοιάζουμε με
τη Σικελία.
ΕΡ.: Τα διάφορα κυκλώματα έχουν πολιτική κάλυψη;
ΑΠ.: Επειδή είμαστε σε κρίσιμη φάση των ανακρίσεων θα προσπαθήσω και προσπαθώ
να είμαι πάρα πολύ επιφυλακτικός και να σημειώσω ότι είναι η πρώτη συνέντευξη
που δίνω σε εφημερίδα του κέντρου. Ο κόσμος, για την πολιτική κάλυψη,
ιστορικά, έχει άποψη. Η κοινή γνώμη ξέρει πολλά πράγματα παρεμβάσεις στη
Δικαιοσύνη και την Αστυνομία κατά καιρούς, αλλά δεν είμαι εγώ αυτός που θα
κάνει τον ανακριτή ή τον εισαγγελέα για να ανασκαλέψω αμαρτωλές υποθέσεις.
ΕΡ.: Κάποια άκρη θα έχετε βρει γιατί έγινε η απόπειρα εναντίον σας…
ΑΠ.: Σας λέω ειλικρινά ότι απόφαση ως νομάρχης αλλά και προσωπικά δεν έχω
πάρει ούτε μία που να αδικήσει πρόσωπο. Ούτε μία. Ποτέ.
ΕΡ.: Τότε, γιατί η επίθεση εναντίον σας;
ΑΠ.: Γιατί ήμουν σταθερός και ανυποχώρητος σε κάποιες θέσεις. Φυσικά, αυτά που
πιστεύω και προωθώ ήταν να αναπτυχθούν κάποια κοινωνικά ρεύματα. Οι κάτω
Μυλοποταμίτες, οι Πανορμίτες πίστευαν ότι αν και τώρα, με τον Λίτινα νομάρχη,
δεν ελευθερωθούμε, δεν πρόκειται να γίνει τίποτα.
Από την άλλη πλευρά, από τα κυκλώματα της παρανομίας δημιουργήθηκε μια
συσπείρωση, μια άμυνα.
Σου λέει εδώ θα χαλάσει η πιάτσα. Πάνε να αλλάξουν τους όρους του παιχνιδιού.
Φανταστείτε ότι μιλάμε για ασύλληπτους τζίρους. Οι τελευταίες χασισοφυτείες
που καταστράφηκαν ήταν κατά την αστυνομία αξίας 1,5 δισ. δρχ.
ΕΡ.: Μα πώς μπορούν να επιβάλλονται τόσο εύκολα οι κακοποιοί;
ΑΠ.: Οι κοινωνίες είναι κλειστές. Έχουν επιβληθεί κάποιοι με τη δύναμη του
χρήματος και του όπλου, του τσαμπουκά της μεγάλης οικογένειας. Ο αδύναμος
πολίτης δεν μπορεί να αναπνεύσει. Δεν μπορεί να δημιουργήσει στον τόπο του.
Και πολλοί άνθρωποι σηκώνονται και φεύγουν. Έχουν τρομοκρατηθεί. Όταν μπαίνει
ο εγκληματίας στο καφενείο σηκώνονται όλοι και τον κερνούν.
ΕΡ.: Μιλάμε για εκτεταμένα εγκλήματα που δεν γίνονται και με καμιά
ιδιαίτερη μυστικότητα…
ΑΠ.: Πάντα αναρωτιόμουν: Πού βρίσκονται και από πού έρχονται τόσα όπλα,
πιστόλια, αυτόματα και πυρομαχικά. Σίγουρα υπάρχουν πολλοί μέσα στο κύκλωμα.
Δεν θα πω τώρα. Υπάρχουν περιοχές που τα όπλα και τα πυρομαχικά τα πουλούσαν
σε συγκεκριμένους χώρους, σε συγκεκριμένο χρόνο. Όπως λειτουργούν οι λαϊκές αγορές.
ΕΡ.: Γιατί δεν συλλαμβάνονται;
ΑΠ.: Πιστεύω ότι ποτέ δεν προσπαθήσαμε σοβαρά να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα.
ΕΡ.: Τώρα υπάρχει αλλαγή του κλίματος;
ΑΠ.: Τώρα υπάρχει αλλαγή του κλίματος. Τα μέτρα που πήρε το υπουργείο Δημόσιας
Τάξης είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και θα κριθούν στην πορεία. Αρκεί να
έχουν διάρκεια και συνέπεια. Η έκρηξη, ίσως, είχε ένα καλό. Έγινε πλέον
αντιληπτό από όλους ότι δεν πάει άλλο. Εδώ βέβαια, μπαίνει και ο ρόλος της κοινωνίας.
ΕΡ.: Το έγκλημα έχει κομματική ταυτότητα;
ΑΠ.: Καμία. Θα γίνω σαφής. Στην παρανομία εμπλέκονται άτομα όλων των χώρων.
Υπάρχει η ιδεολογία του εγκλήματος και του χρήματος που δεν ταυτίζεται με την
ιδεολογία κανενός κόμματος.
Ένα από τα πάμπολλα περιστατικά:
Ορεσίβιοι Κρητικοί κλέβουν το τζιπ της αστυνομίας. Με το αυτοκίνητο αυτό
μεταβαίνουν σε χασισοκαλλιέργεια. Οι ιδιοκτήτες της βλέπουν το αστυνομικό
όχημα και τρέπονται σε φυγή. Αυτοί ξεπατώνουν τα δενδρύλλια, τα φορτώνουν στο
αστυνομικό τζιπ και αναχωρούν. Η αστυνομία βρήκε αργότερα το αυτοκίνητό της
αλλά ήταν διάτρητο από σφαίρες. Κλέφτες και «ιδιοκτήτες» είχαν ανταλλάξει πυροβολισμούς.
Η βόμβα. Άνω κάτω το σπίτι του νομάρχη μετά την έκρηξη. Το οργανωμένο έγκλημα
οργιάζει στο Ρέθυμνο
ΕΡ.: Υπάρχει η εντύπωση σε κάποιους ότι οι πεδινές και παραθαλάσσιες
περιοχές της Κρήτης έχουν αναπτυχθεί σημαντικά αντίθετα με τις ορεινές που
έχουν ξεχαστεί, πράγμα που ευνοεί την επιθετικότητα.
ΑΠ.: Είναι τελείως λάθος αυτό. Το έγραψε μια εφημερίδα των Αθηνών και
αγανάκτησα. Να γίνω συγκεκριμένος χωρίς πάλι το τονίζω να δείχνω τα
Ζωνιανά για να τα ενοχοποιήσω. Έχουν διατεθεί εκατοντάδες εκατ. δρχ. στην
κοινότητα για σημαντικά έργα, δρόμος από Χουμέρι και Γαράζο, σπήλαιο Σφενδόνι,
τουριστικές διαδρομές κ.λπ. Μόνο στα Ζωνιανά δόθηκαν επιδοτήσεις για το λάδι
και τα αιγοπρόβατα, χωρίς να υπολογιστούν οι επιδοτήσεις στα αμπέλια ή τα ζώα
για πάχυνση, 1.028.760.068 δρχ. Υπάρχουν τέτοια εισοδήματα σε άλλες κατηγορίες πληθυσμού;
ΕΡ.: Πιστεύετει ότι τα μέτρα καταστολής θα λύσουν προβλήματα ριζωμένα τόσο
βαθιά στον κοινωνικό ιστό;
ΑΠ.: Δεν θα τα λύσουν. Χρειάζονται αλλά δεν αρκούν. Εδώ χρειάζεται η παρέμβαση
της κοινωνίας για τον πολιτισμό και τη σοβαρή ανάπτυξη. Όμως, είμαι
αισιόδοξος. Το είδα στο συλλαλητήριο που έγινε στο Ρέθυμνο. Χιλιάδες άνθρωποι
συμμετείχαν χωρίς να φωνάζουν. Ήταν σκεφτικοί. Με κατεβασμένο το κεφάλι.
Πιστεύω ότι ο καθένας έχει τις δικές του ενοχές, όχι γιατί έκανε κάποιο
έγκλημα αλλά γιατί ανέχτηκε αυτούς που παρανομούν. Φαίνεται ότι κάτι αλλάζει
στο κοινωνικό επίπεδο.
ΡΕΘΥΜΝΟ. 20 Σεπτεμβρίου 1997. Οκτώ κιλά δυναμίτιδας κάνουν ερείπιο το σπίτι
του νομάρχη Ρεθύμνης, Μανόλη Λίτινα. Ο νομάρχης, η γυναίκα του και το ένα από
τα παιδιά τους, που κοιμόνταν μέσα, γλίτωσαν από θαύμα.
Η έκρηξη ακούστηκε παντού. Και απέδειξε ότι στην Κρήτη με τις τόσες αρετές και
τα επιτεύγματα, η ανοχή και η σιωπή επωάζουν το αυγό του φιδιού.
Οργανωμένες συμμορίες αδίστακτων κακοποιών, με την απειλή όπλων, επιβάλλουν
τον νόμο της σιωπής και της τρομοκρατίας. Επιδίδονται σε χασισοκαλλιέργειες,
εμπορία όπλων, ζωοκλοπές, ληστείες και «προστασία», διαβρώνουν υπηρεσίες,
δέρνουν αστυνομικούς, καταπατούν αγροτικές εκτάσεις, πυρπολούν σχολεία. Ένα
κλίμα ζούγκλας και ασυδοσίας. Και όλα αυτά σε έναν χορό δισεκατομμυρίων.
Υπολογίζεται ότι οι χασισοκαλλιέργειες που καταστράφηκαν λίγες ημέρες πριν από
την επίθεση στον νομάρχη ήταν αξίας 1,5 δισ. δρχ. Το παράδοξο: ενώ κατά
καιρούς η Αστυνομία (δειλά και φοβισμένα) ανακαλύπτει κάποιες χασισοφυτείες,
σχεδόν ποτέ δεν συλλαμβάνει και τους καλλιεργητές τους. Όμως αυτές γίνονται σε
συγκεκριμένα χωράφια, από συγκεκριμένους ανθρώπους. Όλα είναι γνωστά, μέχρι να
τα σκεπάσει ένα πέπλο σιωπής και συγκάλυψης.
Κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει το ύψος και το μέγεθος της εμπορίας όπλων και
πυρομαχικών. Σε μια κοινωνική εκδήλωση μπορεί να χρησιμοποιηθούν και 5.000
σφαίρες. Η αξία τους υπολογίζεται σε περισσότερα από 2 εκατ. δρχ. Στην Κρήτη,
μαζί με τις άλλες ειδικότητες των μικροπωλητών, υπάρχει και ο «σφαιράς». Αυτός
που με το αυτοκίνητό του, σε δημόσιους χώρους, πουλάει όπλα και πυρομαχικά και
σε μερικούς γάμους ενοικιάζει και πιστόλια.
Κάποιοι, «πατώντας» στην οπλομανία των Κρητικών και στην παράδοση, έχουν δεθεί
με το κοινωνικό σώμα και τώρα όλοι τρέχουν να τους ξεκολλήσουν.
ΡΕΘΥΜΝΟ. Το «Παντέρμο Ρέθυμνος» του Παντελή Πρεβελάκη. Βενετσιάνικα σπίτια,
τούρκικες βρύσες, αραβικά απομεινάρια, νεοκλασικά και μιναρέδες. Καμιά άλλη
πόλη της Κρήτης δεν αποπνέει, ίσως, την ομορφιά και την ευγένεια, την αρχοντιά
και την ηρεμία της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου.
Έδρα του φημισμένου Πανεπιστημίου Κρήτης, η πρώτη πόλη του νησιού που
εντάχθηκε στο Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεων και καθιέρωσε ως θεσμό ποιότητας το
καλοκαιρινό της αναγεννησιακό φεστιβάλ.
Από δω κρατούσαν οι ρίζες του Μάνου Χατζιδάκι, εδώ γεννήθηκε ο Νίκος
Μαμαγκάκης, από εδώ κατάγονταν αξεπέραστοι λυράρηδες, ο Ανδρέας Ροδινος, ο
Κώστας Μουντάκης, ο Φουσταλιέρης, ο Μπαξεβάνης, ο Καρεκλάς και τόσοι άλλοι.
Εκτινάχθηκε στα ύψη με την τουριστική ανάπτυξη χωρίς να φάει τις σάρκες της.
Γι’ αυτό και τα ξενοδοχεία του Ρεθύμνου, φέτος, από τον Απρίλιο έως τον
Αύγουστο, είχαν τη μεγαλύτερη πληρότητα (95,72%) από οποιαδήποτε άλλη
τουριστική περιοχή της χώρας. (Ενδεικτικά: Ηράκλειο πληρότητα 90,65%, Ρόδος
85,84%, Κέρκυρα 77,31%, Χαλκιδική 79,39%).
Με δική τους ναυτιλιακή εταιρεία (τη «Ρεθυμνιακή») οι Ρεθυμνιώτες,
υπερηφανεύονται για τον τόπο τους και με σταθερά βήματα προχωρούν σε μια
ανάπτυξη ισόρροπη, βασισμένη στην εξέλιξη, με έντονα τα σημάδια μιας σταθερής παράδοσης.https://www.tanea.gr/editor/%ce%b2%ce%b9%ce%b4%ce%ac%ce%ba%ce%b7%cf%82-%ce%bd%ce%af%ce%ba%ce%bf%cf%82/
