Αγαπητοί συμπολίτες, φίλοι και συνεργάτες του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος, αγαπητέ Μανώλη και Κώστα,
Λίγες είναι οι προσωπικότητες στη σύγχρονη ιστορία του τόπου μας, που έχουν τόσο ουσιαστικό και βαθύ αποτύπωμα. Σήμερα η πόλη των Χανίων, η Κρήτη, η Ελλάδα και η Ομογένεια, σκύβουν το κεφάλι και αποχαιρετούν έναν σπουδαίο άνθρωπο. Έναν διακεκριμένο επιστήμονα, έναν ακούραστο εργάτη της Ιστορίας, έναν ευπατρίδη, που με σπάνια αφοσίωση, ανιδιοτέλεια και συνέπεια, αφιέρωσε τη ζωή του για την ανάδειξη του έργου του μεγαλύτερου Έλληνα σύγχρονου πολιτικού, του εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου.
Ο Νίκος Παπαδάκης, δεν υπήρξε απλώς ένας μελετητής. Υπήρξε ο θεματοφύλακας της βενιζελικής παρακαταθήκης. Η ψυχή του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος», αυτός που ενσάρκωσε το όραμα του μεγάλου ιεράρχη, Ειρηναίου Γαλανάκη, και το οποίο μετέτρεψε με τις άοκνες προσπάθειες του στο κορυφαίο ερευνητικό ίδρυμα πολιτικής ιστορίας της χώρας.
Δεν ήταν εύκολος ο δρόμος. Χρειάστηκαν θυσίες, διεκδικήσεις, πείσμα. Μα πάνω απ’ όλα χρειάστηκε πίστη σε ένα όραμα: ότι η μνήμη του Ελευθερίου Βενιζέλου δεν είναι απλώς κεφάλαιο της ιστορίας μας, αλλά ζωντανή παρακαταθήκη για το παρόν και το μέλλον του έθνους.
Και πράγματι, με τον δικό του τρόπο, ο Νίκος Παπαδάκης έκανε πράξη τη φράση του Ζαν Μονέ: «Τίποτε δεν είναι δυνατόν χωρίς ανθρώπους, όμως τίποτα δεν διαρκεί χωρίς θεσμούς». Έτσι λοιπόν, το Εθνικό Ίδρυμα Ελευθέριος Βενιζέλος δεν είναι απλώς ένας χώρος έρευνας, αλλά σημείο αναφοράς, πηγή γνώσης και πνευματικός φάρος.
Δεν είναι τυχαίο ότι η τελευταία στάση, που κάνει σήμερα ο Παπαδής είναι εδώ, στην Αγία Μαγδαληνή. Ακόμα και τώρα δεν θα μπορούσε να απομακρυνθεί από το Μουσείο- Οικία του Ελευθερίου Βενιζέλου και το πάντα φιλόξενο γραφείο του, στην οικία Μπλούμ, ώστε να βεβαιωθεί για τελευταία φορά, ότι το έργο της ζωής του συνεχίζει να πορεύεται στην ίδια κατεύθυνση, που εκείνος χάραξε.
Εγγύηση για τη διασφάλιση αυτής της πορείας είναι η άρτια οργάνωση και η εύρυθμη λειτουργία του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Βενιζέλος». Με τη διορατικότητα και την αφοσίωσή του Νίκου Παπαδάκη, τη θεσμική θωράκιση αλλά και με τη στήριξη των άξιων συνεργατών και του προσωπικού, κατόρθωσε να εμπεδώσει σε όλους μας την εμπιστοσύνη ότι η φροντίδα, η μελέτη και η ανάδειξη του έργου του Ελευθερίου Βενιζέλου θα συνεχιστούν αδιάλειπτα για πολλά ακόμη χρόνια. Αυτό το έργο, που ο ίδιος θεμελίωσε με αγάπη και ευθύνη, αποτελεί το φωτεινότερο σημείο της προσφοράς του.
Ως ερευνητής, εκπόνησε μελέτες, που έχουν ήδη αποτυπωθεί με ανεξίτηλο μελάνι στην ιστορική βιβλιογραφία. Από το πρώτο του έργο «Ελευθέριος Βενιζέλος και Μακεδονία, 1914–1918» έως τη μνημειώδη βιογραφία του εθνάρχη, «Ελευθέριος Βενιζέλος: Ο άνθρωπος, ο ηγέτης», δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι, χάρη σε εκείνον, η Ελλάδα διαθέτει σήμερα την πιο εμπεριστατωμένη και γνήσια αποτύπωση της ζωής και του έργου του μεγάλου ηγέτη της.
Όμως, πέρα από το έργο του, εκείνο, που χαρακτήριζε τον Νίκο Παπαδάκη, ήταν η προσωπικότητά του. Υπάρχουν στιγμές που αναρωτιέμαι, αν ο μελετητής επηρεάζεται από το αντικείμενο της μελέτης του ή αν υπήρξε εξαρχής μια κοινή σύνδεση, ένα κοινό αξιακό υπόβαθρο, που φέρνει κοντά τον μελετητή με την ιστορική φιγούρα, που μελετά. Η σύνδεση του Νίκου Παπαδάκη με τον Ελευθέριο Βενιζέλο είναι ισχυρή και αδιαμφισβήτητη. Όπως και ο ίδιος ο Βενιζέλος, υπήρξε αριστοκρατικός και συνάμα λαϊκός. Συναισθηματικός, αλλά και αυστηρός όταν έπρεπε. Δημοκρατικός, αλλά και απόλυτος σε κρίσιμες στιγμές.
Ένας ρήτορας με φωνή στεντόρεια και γλαφυρή, λόγο γεμάτο γνώση αλλά και πάθος, που ηχούσε πάντα με το άρωμα της κρητικής μας γης.
Ο Νίκος Παπαδάκης ανήκει σε μια κατηγορία ανθρώπων, που η απώλειά τους δεν αφήνει πίσω τους κενό, αλλά σπουδαία παρακαταθήκη και το αποτύπωμά του δεν περιορίζεται στα Χανιά ή στην Κρήτη, ξεπερνά τα σύνορα της Ελλάδας και γίνεται κτήμα της παγκόσμιας ιστορικής κοινότητας.
Είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι το φευγιό του θα του επιτρέψει να συναντηθεί με τον διαχρονικό, καθημερινό και πιο στενό νοερό συνομιλητή του, τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Να συνεχίσουν μαζί τις συνομιλίες τους, αποτυπώνοντας την αγάπη τους για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της πατρίδας.
Ως Δήμαρχος Χανίων, μα πάνω απ’ όλα ως πολίτης αυτού του τόπου, εκφράζω τη βαθιά μου ευγνωμοσύνη. Σε ευχαριστούμε, Νίκο Παπαδάκη, για ό,τι αφήνεις πίσω σου. Για το έργο σου, το όραμα σου, το παράδειγμα σου και την ανεκτίμητη παρακαταθήκη σου.
Καλοστρατιά!
