Απειλή πυρηνικού πολέμου στη Μέση Ανατολή – Πώς το Τελ Αβίβ δοκιμάζει τα όρια της Τεχεράνης και ο ρόλος Τραμπ – Τι εκτιμούν διεθνείς αναλυτές.
Σε επικίνδυνη κλιμάκωση οδηγήθηκε η ισραηλο-ιρανική αντιπαράθεση, με συνεχιζόμενες ανταλλαγές πυραύλων και drones, που προκάλεσαν νεκρούς και δεκάδες τραυματίες στις δύο πλευρές από τα ξημερώματα της Παρασκευής (13/6).
Γιατί το Ισραήλ επέλεξε τη συγκεκριμένη στιγμή για να «χτυπήσει» το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν; Μπορεί η σύγκρουση να εξελιχθεί σε περιφερειακό πόλεμο;
«Το Ισραήλ επέλεξε να επιτεθεί τώρα γιατί έκρινε ότι είναι η ιδανική στιγμή, προκειμένου να εξουδετερώσει την πυρηνική απειλή του Ιράν, εφόσον σε επιθέσεις του τον περασμένο Οκτώβριο, είχε υποβαθμίσει τις δυνατότητες της ιρανικής αεράμυνας. Φάνηκε, επομένως, στην κυβέρνηση Νετανιάχου πως είναι η στιγμή με το χαμηλότερο ρίσκο για να καταστρέψει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των ιρανικών πυρηνικών δυνατοτήτων, συμπεριλαμβανομένων επιστημόνων και ανώτατων αξιωματικών του στρατού», υπογραμμίζει στο ΒΗΜΑ ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάθιου Μπράιζα.
Το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει τις επιχειρήσεις κατά του Ιράν τις επόμενες ημέρες. «Οπότε είναι στο χέρι της Τεχεράνης αν θέλει να υπάρξει πραγματική κλιμάκωση, επιλέγοντας να στοχεύσει και τον αμερικανικό στρατό, εγκαταστάσεις των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή ή πετρελαϊκούς στόχους στον Κόλπο», προσθέτει ο Μπράιζα. «Κάτι που αναπόφευκτα θα οδηγήσει στο ξέσπασμα μεγάλου περιφερειακού πολέμου. Δεν γνωρίζουμε για την ώρα μέχρι ποιου σημείου θα φτάσουν τα ιρανικά αντίποινα».
Τα πυρηνικά του Ιράν και ο Τραμπ
Η ειρωνεία είναι ότι σήμερα Κυριακή (15/6) επρόκειτο να διεξαχθεί ο 6ος γύρος συνομιλιών ΗΠΑ-Ιράν για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. «Ο πρόεδρος Τραμπ είχε δηλώσει ότι δεν ήθελε το Ισραήλ να επιτεθεί στο Ιράν.
Μάλιστα, όταν ξεκίνησε να συνομιλεί με την Τεχεράνη για το πυρηνικό πρόγραμμά της, αιφνιδίασε και δυσαρέστησε τον ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου», σχολιάζει ο Μπράιζα, την ώρα που οι απόψεις διίστανται για το κατά πόσο το Ισραήλ είχε ενημερώσει και είχε εξασφαλίσει το «πράσινο φως» των ΗΠΑ, πριν την επίθεσή του στο Ιράν.
Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ δεν προσέφεραν καμία υποστήριξη στο Ισραήλ και ότι ο πρόεδρος Τραμπ είχε ζητήσει τις τελευταίες ημέρες μια ειρηνική λύση στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Προηγουμένως, ο αμερικανός ΥΠΕΞ είχε αντιταχθεί στην επίθεση του Ισραήλ στα πυρηνικά του Ιράν.
«Επιπλέον, ο πρόεδρος Τραμπ είχε αποστασιοποιηθεί τελευταίως από τον Νετανιάχου, τον οποίο μάλιστα είχε αιφνιδιάσει με τις απευθείας συνομιλίες του με τους Χούθι και τη Χαμάς», συνεχίζει ο Μπράιζα.
«Τέλος, μην ξεχνάμε ότι ο Τραμπ ήλπιζε να κερδίσει το Νόμπελ Ειρήνης για μια νέα πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, πράγμα λιγότερο πιθανό μετά τις ισραηλινές επιθέσεις». Από την άλλη, το γεγονός ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν επέκρινε τις επιθέσεις του Ισραήλ, δηλώνει πως «είναι πολύ πιθανό ο πρόεδρος Τραμπ να αποφάσισε τελικά απλώς να συναινέσει σε κάτι προαποφασισμένο».
Μπορεί το Ισραήλ να χρησιμοποιήσει πιο καταστροφικά όπλα;
«Ναι μεν η επίθεση του Ισραήλ στην πυρηνική και στρατιωτική υποδομή και το στρατιωτικό και επιστημονικό προσωπικό του Ιράν ήταν αναμενόμενη εδώ και καιρό, ωστόσο, προκαλούν μεγάλη έκπληξη το εύρος, το βάθος και οι πιθανές καταστροφικές παρενέργειες τόσο σε διεθνές όσο και σε περιφερειακό επίπεδο», επισημαίνει στο Βήμα ο ιρανός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, Γκιαμπί Μαζιγιάρ.
«Επιπλέον, χωρίς επαρκή διεθνή πίεση από τους αμερικανούς κι ευρωπαίους συμμάχους, το Ισραήλ μπορεί να νιώσει ότι έχει το ελεύθερο να χρησιμοποιήσει πιο καταστροφικά όπλα, τα οποία θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν πυρηνική διαρροή, με τεράστιες συνέπειες για τους ανθρώπους και το περιβάλλον στο Ιράν. Φαίνεται ότι υπάρχει πολύ μικρή εξωτερική επιρροή για να επηρεαστεί η λήψη αποφάσεων του Ισραήλ αυτή τη στιγμή».
Κίνδυνος ευρύτερης ανάφλεξης
Μια πυρηνική συμφωνία είναι πολύ δύσκολο πλέον να επιτευχθεί, συνεχίζει ο ιρανός ακαδημαϊκός και πιθανή κλιμάκωση «ενέχει τον κίνδυνο να σύρει τον κόσμο σε μια σύγκρουση της οποίας τα όρια είναι δύσκολο να περιοριστούν και να ελεγχθούν. Αυτό επιβεβαιώνει επίσης την αποτυχία του στρατιωτικού κατεστημένου, της αντικατασκοπείας και των μυστικών υπηρεσιών του Ιράν να κατανοήσουν πόσο εκτεθειμένοι έχουν γίνει. Τώρα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε αν οι Ιρανοί έχουν κάποιο “χαρτί” να παίξουν που οι Ισραηλινοί δεν γνωρίζουν».
«Η παρούσα κλιμάκωση σηματοδοτεί μια επικίνδυνη και άνευ προηγουμένου εξέλιξη», σημειώνει στο Βήμα ο ιρανός καθηγητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας στην Καμπέρα, Αλάμ Σαλέχ. «Οι άμεσες επιθέσεις μεταξύ Ισραήλ και Ιράν καταστρέφουν τους μακροχρόνιους κανόνες αποτροπής και υπάρχει κίνδυνος για μια ευρύτερη περιφερειακή ανάφλεξη», συνεχίζει.
«Η απόφαση του Ισραήλ να ξεκινήσει άμεσες επιθέσεις προφανώς δημιουργεί ένα εξαιρετικά αποσταθεροποιητικό προηγούμενο. Ο κίνδυνος ανεξέλεγκτου κύκλου αντιποίνων είναι πλέον οξύς. Οποιαδήποτε τέτοια σύγκρουση αναπόφευκτα θα προσελκύσει μη κρατικούς παράγοντες που συνδέονται με το Ιράν (Χεζμπολάχ, Χαμάς, περιφερειακές πολιτοφυλακές), θα αποσταθεροποιήσει τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας και θα μπορούσε να παρασύρει στον πόλεμο ακόμη και μεγάλες δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ», προσθέτει.
Πώς οι ισραηλινές επιθέσεις ενισχύουν τα πυρηνικά του Ιράν
Η προσπάθεια ωστόσο του Ισραήλ να υποβαθμίσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν μέσω αεροπορικών επιδρομών «δεν μπορεί να οδηγήσει σε στρατηγική εξάλειψη», τονίζει ο Σαλέχ.
«Το ιρανικό πρόγραμμα είναι εξαιρετικά διασκορπισμένο, ενισχυμένο και σχεδιασμένο να αντέχει σε τέτοιες επιθέσεις, οι οποίες μπορεί να βάλουν προσωρινά εμπόδια – καθυστερώντας την πρόοδο του εμπλουτισμού ουρανίου και εξαλείφοντας επιστημονικό προσωπικό – αλλά δεν μπορούν να σβήσουν την τεχνική γνώση ή τη μακροπρόθεσμη πρόθεση του Ιράν για την παραγωγή πυρηνικού όπλου».
Στο εσωτερικό του Ιράν, ιστορικά, ανάλογες επιθέσεις «έχουν εμβαθύνει την αποφασιστικότητα της Τεχεράνης να επιδιώξει μια πυρηνική αποτρεπτική ικανότητα. Παρά το γεγονός ότι αντιμετωπίζει εσωτερικές διαφωνίες και οικονομικές πιέσεις, το ιρανικό καθεστώς έχει επανειλημμένως αποδείξει την ανθεκτικότητά του. Και δυστυχώς οι ενέργειες του Ισραήλ ενέχουν τον κίνδυνο να ενισχύσουν την εσωτερική νομιμότητά του, ενισχύοντας το αφήγημα περί εξωτερικής επιθετικότητας. Κι αντί οι ισραηλινές επιθέσεις να αποδυναμώσουν το καθεστώς, να εδραιώσουν τελικά σκληροπυρηνικές θέσεις, να δικαιολογήσουν την καταστολή και να μειώσουν τις προοπτικές για μεταρρυθμίσεις ή αλλαγές στην ιρανική κοινωνία και πολιτική», καταλήγει ο Σαλέχ.
http://tovima.gr / CRETALIVE
Γιατί το Ισραήλ χτύπησε τώρα το πυρηνικό Ιράν – Διεθνείς αναλυτές στο ΒΗΜΑ
