«Γονίδια, εγκέφαλος και τεχνητή νοημοσύνη: Αλληλοεπιδράσεις και προοπτικές»
Εκδήλωση στο Ηράκλειο για τις νευροεπιστήμες
με την στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης
Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ γονιδίων, εγκεφάλου και τεχνητής νοημοσύνης βρίσκονται στο επίκεντρο της εκδήλωσης που διοργανώνει η Ελληνική Εταιρεία για τις Νευροεπιστήμες (ΕΕΝ) την Τετάρτη 12 Μαρτίου 2025, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Εβδομάδας Ενημέρωσης για τον Εγκέφαλο.
Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Κρήτης (ΠΚ) και του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης και του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Κρήτης.
Πρόκειται για μια διεθνή εκστρατεία με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στις νευροεπιστήμες και τα οφέλη της έρευνας του εγκεφάλου.
Η εκδήλωση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Εγκέφαλος και Νους» (ΠΜΣ Ε&Ν), το Εργαστήριο Νευροψυχολογίας του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Κέντρο Ερευνών και Μελετών του Πανεπιστημίου Κρήτης για τις Ανθρωπιστικές, τις Κοινωνικές και τις Επιστήμες της Αγωγής (ΚΕΜΕ-ΠΚ).
Τον συντονισμό της εκδήλωσης θα έχει η Παναγιώτα Ποϊράζη, Διευθύντρια Ερευνών στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ITE και εκλεγμένη Γενική Γραμματέας της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Εταιρειών για τις Νευροεπιστήμες. Καταξιωμένοι επιστήμονες από τους συνεργαζόμενους φορείς θα εξετάσουν και θα συζητήσουν με το κοινό καίρια ερωτήματα και ζητήματα όπως:
Πάνος Σαπουντζής: Είμαστε ο εγκέφαλος μας;
Ο Ιπποκράτης, δύο χιλιετίες πριν, είχε με οξυδέρκεια υποστηρίξει πως οι αισθήσεις μας, η λογική, τα συναισθήματα, αλλά και οι διαταραχές τους, προέρχονται από τον εγκέφαλο. Σήμερα, η σύγχρονη νευροεπιστήμη κατανοεί πως όσα σκεπτόμαστε, πράττουμε, θυμόμαστε και αισθανόμαστε καθορίζονται από τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Ο μεταδιδάκτορας Eρευνητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Πάνος Σαπουντζής θα επικεντρωθεί στην απάντηση του ερωτήματος αν τελικά, μπορούμε να ισχυριστούμε πως είμαστε ο εγκέφαλος μας.
Στέφανος Μαστροθεόδωρος: Διαπροσωπικές σχέσεις, επιγενετικές παράμετροι, και ψυχική υγεία: Επηρεάζουν οι διαπροσωπικές σχέσεις τον τρόπο που εκφράζεται το γονιδίωμα;
Ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Στέφανος Μαστροθεόδωρος θα παρουσιάσει σύγχρονα δεδομένα σχετικά με τον τρόπο που η ποιότητα των διαπροσωπικών σχέσεων συνδέεται στενά και αμφίδρομα με την ψυχική υγεία καθώς και ευρήματα αναφορικά με τα “βιολογικά αποτυπώματα” (π.χ. τη διαφορική μεθυλίωση του γονιδιώματος και άλλες επιγενετικές παραμέτρους) των διαπροσωπικών σχέσεων και της ψυχικής υγείας.
Θα αναφερθεί, επίσης, στη σύνδεση των διαπροσωπικών σχέσεων, της ψυχικής υγείας και της μεθυλίωσης του γονιδιώματος παρουσιάζοντας δεδομένα σύγχρονων εμπειρικών ερευνών που διαφωτίζουν τη σύνδεση αυτή.
Σπυρίδων Χαυλής: Τεχνητά νευρωνικά δίκτυα με δενδρίτες: μια πιθανή λύση για τα σύγχρονα ενεργοβόρα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης
Ο μεταδιδάκτορας Ερευνητής του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ, Σπυρίδων Χαυλής θα περιγράψει ευρήματα σύμφωνα με τα οποία η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) παίζει καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της καινοτομίας και στη βελτίωση της αποδοτικότητας σε διάφορους τομείς, προσφέροντας πιο έξυπνες λύσεις σε σύνθετα προβλήματα και βελτιώνοντας την καθημερινότητά μας.
Ωστόσο, τα τρέχοντα συστήματα ΤΝ αποτελούνται από εκατομμύρια έως δισεκατομμύρια παραμέτρους και καταναλώνουν πολύ ενέργεια. Ενσωματώνοντας νευρο-εμπνευσμένα χαρακτηριστικά στην ΤΝ, μπορούμε να δημιουργήσουμε συστήματα που μιμούνται τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται πληροφορίες οδηγούμενοι σε πιο αποδοτικές και αποτελεσματικές εφαρμογές της ΤΝ.
Η εκδήλωση θα ξεκινήσει στις 18:00 στην Αίθουσα Καστελλάκη του Επιμελητηρίου Ηρακλείου και θα ολοκληρωθεί στις 21:00, με ανοιχτή συζήτηση μεταξύ εισηγητών και συμμετεχόντων.
Η Ελληνική Εταιρεία για τις Νευροεπιστήμες (ΕΕΝ) είναι επιστημονικός οργανισμός, μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νευροεπιστημών (FENS, www.fens.org) και του Διεθνούς Οργανισμού για την Έρευνα του Εγκεφάλου (IBRO, www.ibro.org).
Στόχος της είναι η προώθηση της γνώσης σχετικά με το νευρικό σύστημα, η ενίσχυση της επικοινωνίας μεταξύ ερευνητών διαφορετικών επιστημονικών πεδίων των νευροεπιστημών και η διασύνδεση της έρευνας σε όλα τα επίπεδα της βιολογικής οργάνωσης.
Οι νευροεπιστήμες αποτελούν ένα διεπιστημονικό πεδίο που μελετά την ανάπτυξη, τη δομή και τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, συνδυάζοντας γνώσεις από τη φυσιολογία, την ανατομία, τη μοριακή και αναπτυξιακή βιολογία, έως τη μαθηματική και υπολογιστική μοντελοποίηση, καθώς και την ψυχολογία.
Ο βασικός στόχος είναι η κατανόηση των μηχανισμών μέσω των οποίων οι νευρώνες και τα νευρωνικά κυκλώματα του εγκεφάλου διαμορφώνουν τη συμπεριφορά και την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με το περιβάλλον. Παράλληλα, οι νευροεπιστήμες εξετάζουν τι συμβαίνει όταν διαταράσσεται η λειτουργία του νευρικού συστήματος, μελετώντας νευρολογικές, ψυχιατρικές και νευροεκφυλιστικές διαταραχές.
Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Εγκέφαλος & Νους» (ΠΜΣ Ε&Ν, https://brain-mind.med.uoc.gr/) είναι ένα δι-ιδρυματικό, διατμηματικό και διεπιστημονικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα που προσφέρεται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ).
Στο πρόγραμμα συμμετέχουν η Ιατρική Σχολή, τα Τμήματα Επιστήμης Υπολογιστών, Φιλοσοφίας, Φυσικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, καθώς και τα Ινστιτούτα Πληροφορικής, Υπολογιστικών Μαθηματικών και Μοριακής Βιολογίας & Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ.
Το ΠΜΣ Ε&Ν προωθεί μια ολιστική, διεπιστημονική προσέγγιση για την κατανόηση της λειτουργίας του εγκεφάλου και την ανάδυση της σκέψης, της συνείδησης και της συμπεριφοράς, γεφυρώνοντας τις Βιολογικές, Κοινωνικές και Θετικές Επιστήμες. Υπήρξε ένα από τα πρώτα μεταπτυχιακά προγράμματα στην Ευρώπη που υιοθέτησαν αυτήν την προσέγγιση και ήταν το πρώτο δι-ιδρυματικό και διατμηματικό πρόγραμμα στην Ελλάδα στον τομέα των Νευροεπιστημών.
Πρόσφατα, το ΠΜΣ Ε&Ν πιστοποιήθηκε από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, πληρώντας όλες τις προδιαγραφές του Προτύπου Διασφάλισης Ποιότητας στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Το Κέντρο Ερευνών και Μελετών του Πανεπιστημίου Κρήτης για τις Ανθρωπιστικές, τις Κοινωνικές και τις Επιστήμες της Αγωγής (ΚΕΜΕ-ΠΚ, https://www.keme.uoc.gr/index.php/el/) είναι μία διεπιστημονική ερευνητική μονάδα του Πανεπιστημίου Κρήτης, που εδρεύει στο Ρέθυμνο.
Σε αυτό λειτουργούν ερευνητικά εργαστήρια και φιλοξενούνται ερευνητικές ομάδες καθώς και συνεργαζόμενοι ερευνητές, που εκπονούν έρευνα σε πεδία αιχμής με υψηλή κοινωνική και οικονομική προστιθέμενη αξία στις Ανθρωπιστικές, τις Κοινωνικές και της Επιστήμες της Αγωγής.
Αποστολή του ΚΕΜΕ-ΠΚ είναι η προαγωγή της υψηλής ποιότητας έρευνας, της καινοτομίας και της αριστείας στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες, καθώς και τις Επιστήμες της Αγωγής. Σε αυτό το πλαίσιο, υποστηρίζει τη διεπιστημονική έρευνα, τη μεταφορά τεχνογνωσίας, την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, την κινητικότητα των ερευνητών, τις συνέργειες με εθνικούς και διεθνείς φορείς και οργανισμούς, τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης και τη συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών.
