Ο Έλον Μασκ έκανε μια χειρονομία που παραπέμπει σε ναζιστικό χαιρετισμό, ενώ εκφωνούσε ομιλία στην Capital One Arena στην Ουάσιγκτον, μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ.
Η οπτική γλώσσα αποτελεί σημαντικό μέρος της δύναμης του φασισμού – οι παρελάσεις, οι ταινίες, οι χαιρετισμοί.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Tesla και «πρώτος φίλος» Έλον Μασκ ξεσήκωσε ένα κύμα οργής στο διαδίκτυο και στις ειδήσεις αφού έκανε έναν περίεργο χαιρετισμό κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην Capitol One Arena τη Δευτέρα για τον εορτασμό της ορκωμοσίας του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, όπως μεταδίδει ο Independent.
Αφού ενθουσιάστηκε υπερβολικά με την προοπτική της προσεδάφισης ενός ανθρώπου στον Άρη και της τοποθέτησης μιας αμερικανικής σημαίας, ο ιδιοκτήτης του X χτύπησε το στήθος του και τέντωσε το δεξί του χέρι, κίνηση που παραπέμπει σε ναζιστικό χαιρετισμό.
Billionaire Elon Musk gave what appeared to be a fascist salute Monday while making a speech at the post-inauguration celebration for President Donald Trump at the Capital One Arena.
“Some elections are important, some are not. But this one, this one really mattered and I just… pic.twitter.com/K8Fo0sdozL
— PBS News (@NewsHour) January 20, 2025
Γύρισε επίσης την πλάτη του στο κοινό και επανέλαβε τη χειρονομία προς το πίσω μέρος της σκηνής.
Οι ενέργειες του Μασκ προκάλεσαν άμεση κριτική στο διαδίκτυο, με ορισμένους χρήστες των social media να τον κατηγορούν ότι έκανε τον περίφημο χαιρετισμό Sieg Heil που συνδέεται με τον Αδόλφο Χίτλερ.
Κι ενώ πολύ έσπευσαν να κατακρίνουν τον Μασκ, άλλοι προσπάθησαν να τον δικαιολογήσουν λέγοντάς πως είναι «κοινωνικά αδέξιος», άλλοι λέγοντας πως επρόκειτο για κίνηση που έδειχνε πως η καρδιά του «πάει στο κοινό» ή ακόμα και πως δεν πρόκειται για ναζιστικό χαιρετισμό αλλά για «ρωμαϊκό».
Το Sieg Heil
Αλλά ο χαιρετισμός ως ενωτικός -και ως τρόπος τιμωρίας όσων δεν συμμορφώνονται σηκώνοντας αμέσως τα χέρια τους- υπήρχε πριν ο Χίτλερ έρθει στην εξουσία.
Στις 18 Σεπτεμβρίου 1927, οι New York Times ανέφεραν ότι οι φασίστες προειδοποιούνταν να κάνουν τον χαιρετισμό τους γρήγορο – αλλιώς…
«Ο ρωμαϊκός χαιρετισμός, όπως δίνεται στην Ιταλία, πρέπει να γίνεται με ‘μια σύντομη, σβέλτη κίνηση’», ανέφεραν οι Times, επικαλούμενοι μια επιστολή που είχε δημοσιευτεί σε αυστριακές εφημερίδες.
Η τιμωρία της μη συμμόρφωσης είναι, φυσικά, μια βασική πτυχή του φασισμού.
Το λευκό χέρι των Κου Κλουξ Κλαν
Οι χαιρετισμοί και τα χειροκροτήματα είναι κοινό χαρακτηριστικό των ομάδων μίσους και έχουν βαθιές αμερικανικές ρίζες στην ιστορία της Κου Κλουξ Κλαν, όπως σημειώνει η Anti-Defamation League στην ιστοσελίδα της.
Πηγή: Politico
«Τα περισσότερα από τα σήματα των χεριών και τις χειρονομίες που χρησιμοποιήθηκαν από την πρώτη και τη δεύτερη Κου Κλουξ Κλαν έχουν περάσει στο περιθώριο με την πάροδο των ετών, εκτός από τον χαιρετισμό της Κλαν, ο οποίος χρονολογείται από το 1915», σύμφωνα με την ADL.
«Μοιάζει με τον ναζιστικό χαιρετισμό (τον οποίο χρησιμοποιούν επίσης ορισμένα μέλη της Κλαν), με τη διαφορά ότι εκτελείται με το αριστερό χέρι. Συχνά τα μέλη της Κλαν χωρίζουν τα δάχτυλα του χεριού τους όταν κάνουν τον χαιρετισμό (για να αντιπροσωπεύουν τα 4 Κ των ιπποτών της Κου Κλουξ Κλαν)».
«Ο ρωμαϊκός χαιρετισμός»
Τι γίνεται όμως με τον όρο «il saluto romano» ή «ο ρωμαϊκός χαιρετισμός»; Όπως τόσα πολλά από τα φασιστικά πλαίσια, δεν είναι ακριβώς αληθινός, λέει το forward.com.
Το βιβλίο του Μάρτιν Μ. Γουίνκλερ «Ο ρωμαϊκός χαιρετισμός: Cinema, History, Ideology» εξετάζει τον χαιρετισμό και την επίδρασή του στην παγκόσμια κουλτούρα.
Ο Γουίνκλερ λέει ότι υπάρχει μηδενική σχέση μεταξύ του «ρωμαϊκού χαιρετισμού» και της αρχαίας Ρώμης.
«Σύμφωνα με τη φασιστική ιδεολογία της δεκαετίας του 1920 και σύμφωνα με τις κοινές αντιλήψεις που εξακολουθούν να ισχύουν, αυτός ο χαιρετισμός βασίστηκε σε ένα αρχαίο ρωμαϊκό έθιμο, όπως ακριβώς ο ίδιος ο όρος φασισμός συνδέεται με τις ρωμαϊκές φασκιές, τις δέσμες ράβδων με ένα τσεκούρι στη μέση τους που ήταν σύμβολο της εξουσίας των αξιωμάτων που κατείχαν οι ανώτερες ρωμαϊκές δικαστικές αρχές και ορισμένοι ιερείς», γράφει ο Γουίνκλερ.
Όμως, προσθέτει ο Γουίνκλερ, ο όρος «ρωμαϊκός χαιρετισμός» είναι λανθασμένη ονομασία.
«Ούτε ένα ρωμαϊκό έργο τέχνης – γλυπτό, νόμισμα ή ζωγραφική – δεν εμφανίζει έναν χαιρετισμό του είδους που συναντάται στον φασισμό, τον ναζισμό και τις συναφείς ιδεολογίες», γράφει ο Γουίνκλερ.
«Είναι επίσης άγνωστος στη ρωμαϊκή λογοτεχνία και δεν αναφέρεται ποτέ από τους αρχαίους ιστορικούς είτε της δημοκρατικής είτε της αυτοκρατορικής Ρώμης.
Η χειρονομία του υψωμένου δεξιού χεριού ή βραχίονα στους Ρωμαίους και σε άλλους αρχαίους πολιτισμούς που μαρτυρείται στη σωζόμενη τέχνη και λογοτεχνία είχε σημαντικά διαφορετική λειτουργία και δεν ταυτίζεται ποτέ με τον σύγχρονο χαιρετισμό με το ίσιο χέρι».
Τα θεατρικά έργα του 19ου αιώνα
Σύμφωνα με τον Γουίνκλερ, η ιστορία της προέλευσης του «ρωμαϊκού χαιρετισμού» χρονολογείται από τα θεατρικά έργα τόγκα του 19ου αιώνα, μελοδράματα που διαδραματίζονταν στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία- ορισμένα από αυτά κατέληξαν να γίνουν ταινίες, οι οποίες συνέβαλαν στην κατοχύρωση του χαιρετισμού στη δημόσια φαντασία.
Γράφοντας για το βιβλίο του Γουίνκλερ στο Bryn Mawr Review, η Μισέλ Μπόργκ παρατηρεί ότι οι φασίστες στην Ιταλία και, αργότερα, οι Ναζί, οικειοποιήθηκαν τον χαιρετισμό από αυτά τα θεατρικά έργα και τις ταινίες και «του προσέδωσαν έναν συμβολισμό από τον οποίο δεν μπορεί να ξεκολλήσει».
Αν και η προέλευση του χαιρετισμού του 20ού αιώνα μπορεί να ήταν το θέατρο, όσοι έζησαν τη φασιστική κατάληψη των χωρών τους γνωρίζουν ότι είναι πολύ πιο επικίνδυνος από οτιδήποτε στη σκηνή.
Οι αντιδράσεις στα social media
Ο Τόμας Σιούελ, ένας νεοναζί με έδρα την Αυστραλία, του οποίου το avatar στο Telegram είναι μια εικόνα του εαυτού του να χαιρετά με ρωμαϊκό χαιρετισμό, δημοσίευσε το βίντεο του Μασκ χαρακτηρίζοντάς το «στιγμή λευκής εξουσίας του Ντόναλντ Τραμπ».
Το παράρτημα των Proud Boys Ohio δημοσίευσε στο κανάλι του Telegram ένα απόσπασμα από το βίντεο του Μασκ με το κείμενο «Χαίρε Τραμπ!».
Ένα παράρτημα της λευκής εθνικιστικής ομάδας White Lives Matter ανάρτησε ένα μήνυμα εκτίμησης στο Telegram, μαζί με μια εικόνα μιας ρίψης πανό που η ομάδα είχε προηγουμένως πραγματοποιήσει σε μια αερογέφυρα αυτοκινητόδρομου με το εξής κείμενο: «’Ελον Μασκ σταμάτα τη γενοκτονία των λευκών».
Η λεζάντα του Telegram έγραφε: «Ευχαριστούμε που (μερικές φορές) μας ακούς, Έλον. Η Λευκή Φλόγα θα ανατείλει ξανά».
Frankly, they need better dirty tricks.
The “everyone is Hitler” attack is sooo tired 😴 https://t.co/9fIqS5mWA0
— Elon Musk (@elonmusk) January 21, 2025
Ο Μασκ ως απάντηση στην κριτική έγραψε στο X:
«Ειλικρινά, χρειάζονται καλύτερα βρόμικα κόλπα. Η επίθεση με το ‘όλοι είναι Χίτλερ’ έχει κουράσει πολύ».
