Σήμερα Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών

Γενικός Διευθυντής ΔΟΜ, Αντόνιο Βιτορίνο- Πολύ συχνά, όταν μιλάμε για μετανάστες, καλούμαστε να μιλήσουμε για στιγμές δύσκολες, συνυφασμένες με ένα διήγημα κρίσης και δυσκολιών. Γι’ αυτούς που βρίσκονται υπό καθεστώς κράτησης στη Λιβύη, γι’αυτούς που συνωστίζονται στις καρότσες των φορτηγών, γι’αυτούς που ψάχνουν μια νέα ζωή μακριά από συγκρούσεις και καταστροφές.

Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών, μία μέρα για να θυμόμαστε αυτούς τους ανθρώπους και να επαναλαμβάνουμε την ανάγκη για σεβασμό των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας όλων. Είναι μία μέρα αναγνωρισμένη από τα Ηνωμένα Έθνη για τα 272 εκατομμύρια μεταναστών που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος όλων των κοινωνιών του σήμερα.

Αλλά είναι και μία μέρα για να αναγνωρίσουμε τη γενναιοδωρία και τη θαπλωρή των κοινοτήτων υποδοχής, που έχουν αγκαλιάσει αυτούς που έρχονται κοντά τους έχοντας ουσιαστικά τίποτα μαζί τους. Στην Κολομβία, στη Γερμανία και σε όλον τον κόσμο, έχουμε δει παραδείγματα κοινωνιών που μοιράζονται τις ζωές τους και τα σπίτια τους με κάποιους που στάθηκαν λιγότερο τυχεροί. Μερικές μάλιστα από τις κοινωνίες στις οποίες φτάνουν μετανάστες είναι εύθραυστες, με περιορισμένους πόρους που δυσκολεύονται να ακμάσουν.

Αυτή τη χρονιά με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών, ο ΔΟΜ έχει επιλέξει να εστιάσει στην κοινωνική συνοχή, στην αναγνώριση όχι μόνο των μεταναστών, αλλά και των κοινοτήτων στις οποίες μπορούν να ακμάσουν και ακμάζουν. Οι κοινωνίες μας δεν είναι στατικές. Τα κοινωνικά δίκτυα συνεχώς αλλάζουν και ανασυντάσσονται όταν έρχονται αντιμέτωπα με αλλαγές, είτε λόγω της οικονομικής ύφεσης και του γηρασμένου πληθυσμού είτε λόγω των εντάσεων που προκύπτουν από διαφορετικές πολιτικές απόψης για τον κόσμο.

Πολύ συχνά όταν μιλάμε για μετανάστευση, συζητάμε αν είναι καλή ή κακή, αν κοστίζει πολύ, αν προσφέρει πολύ λίγα, αν οι μετανάστες συμβάλλουν με συγκεκριμένο τρόπο στις ζωές μας. Το να δούμε όμως τη μετανάστευσης μόνο ως μια λογιστική πράξη, είναι σαν να την περιορίζουμε σε μία μόνο πτυχή της. Είναι ένα εξελισσόμενο – συχνά γεμάτο προκλήσεις – αναπόσπαστο κομμάτι των κοινωνιών μας, που τις ενισχύει με πολλαπλούς και ανεκτίμητους τρόπους.

Πολύ συχνά ξεχνάμε ότι οι μετανάστες είναι ένα «αθόρυβο» κομμάτι της ζωής μας και ότι η συνδρομή τους ενυπάρχει στην καθημερινότητά μας. Κάποιοι ως μαθητευόμενοι σπουδάζουν για να εμπλουτίσουν τις δεξιότητές τους, άλλοι ως εργαζόμενοι αναζητούν τρόπους για καλύτερη απόδοση και περισσότερες ευκαιρίες. Άλλοι ως μέλη οικογενειών, συνοδοιπόροι των αγαπημένων τους προσώπων, νοιάζονται, αγαπούν και ξεκινούν νέα κεφάλαια στις ζωές τους.

Πολλοί μετανάστες έχουν διασχίσει τα κοντινά τους σύνορα προς αναζήτηση ευκαιριών σε χώρες που δε διαφέρουν και σε πολλά από τις δικές τους. Και πράγματι, όλο και συχνότερα, βλέπουμε εργάτες να διασχίζουν καθημερινά τα σύνορα, ζώντας σε μία χώρα και δουλεύοντας σε μία άλλη. Άλλοι διασχίζουν ηπείρους και ωκεανούς, κάνοντας γιγαντιαία βήματα και παίρνονας γιγαντιαία ρίσκα, για να γίνουν μέλη μιας νέας κοινότητας με διαφορετική γλώσσα, θρησκεία, φαγητό και πολιτιστικά πρότυπα. Ρισκάρουν πολλά για να βρεθούν και να πετύχουν ανάμεσά μας.

Οι μετανάστες χρειάζεται να αλλάξουν, να ανταποκριθούν στις προκλήσεις προσαρμογής ενός νέου κοινωνικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, να σεβαστούν αξίες – ισότητα φύλου, για παράδειγμα – των νέων κοινωνιών που συμμετέχουν. Ο αμοιβαίος σεβασμός για τα διαφορετικά «πιστεύω» είναι ακρογωνιαίος λίθος της κοινωνικής συνοχής προς όφελος όλων.

Οι κοινωνίες που ευδοκιμούν είναι αυτές που «αγκαλιάζουν» την αλλαγή και προσαρμόζονται σε αυτή. Οι μετανάστες είναι ένα αναπόσπαστο και καλοδεχούμενο στοιχείο αυτής της αλλαγής. Οι μετανάστες, μπορούν επίσης – προς έκπλξηξη πολλών – να αναδειχθούν πρωταθλητές ανθεκτικότητας σε δύσκολους καιρούς, όταν μία κοινωνία βιώνουν απρόσμενους κραδασμούς, όπως κλιματικές αλλαγές και καταστροφές, ανεργία και πολιτικές αναταραχές.

Αλλά οι κοινωνίες δεν μπορούν να προσαρμοστούν μόνες τους. Χρειάζονται στήριξη από τις κυβερνήσεις και από οργανισμούς όπως ο ΔΟΜ, για να εξασφαλίζουν επαρκή παροχή και πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες, μαθήματα προσανατολισμού και γλώσσας, επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο και ευρύτερη ενίσχυση της κοινωνικής δομής.

Το τρέχον πολιτικό κλίμα αλλάζει. Συχνά οι μετανάστες αποτελούν τον αποδιοπομπαίο τράγο για όλα τα δεινά μιας κοινωνίας, αντί ένα στοιχείο θεραπείας. Συνεπώς, αυτή τη συγκεκριμένη ημέρα, πρέπει συνεχώς να υπενθυμίζουμε στην παγκόσμια κοινότητα για μία πραγματικότητα, ιστορική και σύγχρονή. Ότι η σωστή διαχείριση της μετανάστευσης μπορεί να ανοίξει μια κλειστή κοινωνία και να απομακρύνει τις πολιτικές εντάσεις.

Είτε ζούμε, είτε δουλεύουμε, είτε αγαπάμε, είτε χτίζουμε, το κάνουμε μαζί.