Ν. Δερεδάκης: Η ανάπλαση του Πολωνικού Νεκροταφείου

Δημοσιεύτηκε τις προηγούμενες ημέρες Δ.Τ. του Δήμου Ρεθύμνου, σύμφωνα με το οποίο «Εργασίες καθαρισμού και συντήρησης πραγματοποίησαν τις προηγούμενες ημέρες συνεργεία του Δήμου Ρεθύμνου, στο χώρο του Πολωνικού Κοιμητηρίου».

Το Δημοσίευμα αυτό με γύρισε πίσω στο έτος 2008.

Για την ιστορία είναι σκόπιμο να αναφέρω ότι οι Πολωνοί βρέθηκαν στο Ρέθυμνο, ως στρατιωτικό τμήμα της πάλαι ποτέ μεγάλης Τσαρικής Ρωσίας, τα έτη 1897-1905, αφού η Ρωσία είχε αναλάβει τη Διοίκηση του τμήματος του Ρεθύμνου ως εγγυήτρια Δύναμη επί Κρητικής Πολιτείας. Οι Ρώσοι, ως ομόδοξοι χρησιμοποιούσαν για τις λατρευτικές τους ανάγκες το ναό της Αγ. Βαρβάρας, ενώ οι νεκροί τους τάφονταν στο ορθόδοξο Κοιμητήριο του Αγ. Κωνσταντίνου. Οι Πολωνοί, όμως, ήταν Καθολικοί. Γι αυτούς ανεγέρθηκε ο ναός του Αγ. Αντωνίου (στην οδό Μελισσηνού) ενώ για τους νεκρούς του κατασκευάστηκε ειδικό, καθολικό, κοιμητήριο, επί της (σημερινής) οδού Κριάρη.

Το 2008 επισκέφθηκε το Ρέθυμνο πολυμελής αντιπροσωπεία Πολωνών, αποτελούμενη από τον Πρέσβη της Πολωνίας στην Αθήνα, τον Υπουργό Μνημείων της χώρας, τον Καθολικό Επίσκοπο Κρήτης, καθώς κι έναν Πολωνό Αρχιτέκτονα. Τότε, ως Δημοτικός Σύμβουλος, είχα αναλάβει να παρουσιάσω στους Πολωνούς Αξιωματούχους την ιστορία του Πολωνικού Νεκροταφείου και να τους ξεναγήσω στο Πολωνικό Νεκροταφείο, στο ναό του Αγ. Αντωνίου καθώς και στην παλιά Πόλη του Ρεθύμνου.

Σκοπός της επίσκεψης της Πολωνικής Αντιπροσωπείας ήταν να δουν τη μελέτη που είχε εκπονήσει ο Δήμος Ρεθύμνου σχετικά με την ανάπλαση του χώρου του Πολωνικού Νεκροταφείου, αφού ο Δήμος είχε εξαγοράσει, έναντι ευνοϊκού τιμήματος από την καθολική Εκκλησία τον συγκεκριμένο χώρο, μαζί με τον διπλανό χώρο, που σήμερα χρσιμοποιείται ως χώρος στάθμευσης.

Η παρουσίαση της μελέτης έγινε και οι Πολωνοί έμειναν κατενθουσιασμένοι. Ο Δήμαρχος τους υποσχέθηκε ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα η μελέτη θα αρχίσει να υλοποιείται και θα παραδοθεί στους Ρεθεμνιώτες μια πλατεία σε έναν χώρο της πόλης που ασφυκτιά. Οι Πολωνοί υποσχέθηκαν ότι με δικά τους έξοδα θα κατασκευάσουν Μνημείο προς τιμή των Πολωνών πεσόντων που θα τοποθετηθεί στον αναπλασμένο χώρο.

Οι Πολωνοί επίσημοι έφυγαν με ένα πλατύ χαμόγελο, αφού πρώτα τους παραθέσαμε και επίσημο γεύμα σε πολυτελές εστιατόριο της Παλιάς μας Πόλης.

Έξι χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 2014, επανήλθε στο Ρέθυμνο η Πρόξενος της Πολωνίας. Προφανώς, περίμενε ότι ήδη το Πολωνικό Νεκροταφείο είχε αναπλαστεί σε πλατεία! Αντ’ αυτού είδε το ίδιο χορταριασμένο Νεκροταφείο που είχε δει ο προκάτοχός της έξι χρόνια πριν… Η Κυβέρνησή της όμως είχε κρατήσει την υπόσχεσή της… Είχε ήδη κατασκευάσει το Μνημείο και προφανώς η Πρόξενος ήρθε στο Ρέθυμνο για να δει πού θα το τοποθετήσουν!

Ο Δήμος βρέθηκε σε αμηχανία. Προφανώς, το διάστημα των έξι ετών ήταν μικρό για την ανάπλαση ενός Νεκροταφείου… Έτσι πρότειναν στην Πρόξενο της Πολωνίας να φέρει το Μνημείο και ο Δήμος θα το τοποθετήσει «προσωρινά» σε πιο κεντρικό σημείο! μέχρι να αναπλαστεί ο χώρος του Πολωνικού Νεκροταφείου. Ο χώρος που επελέγη ήταν το τριγωνικό κηπάριο στη συμβολή των οδών Δημητρακάκη και Κουμουνδούρου, στη νότια πλευρά του Δημοτικού Κήπου, χώρος που το ιδιοκτησιακό του καθεστώς δεν έχει αποσαφηνιστεί.

Ένδεκα χρόνια μετά την πρώτη επίσκεψη των Πολωνών και πέντε μετά τη δεύτερη, τα συνεργεία του Δήμου Ρεθύμνου, απλά, ξεχορταριάζουν τον χώρο… Όσο για το μνημείο των Πολωνών, κανείς δεν ξέρει πού βρίσκεται αποθηκευμένο, περιμένοντας το πλήρωμα του χρόνου για να τοποθετηθεί στον χώρο που του αρμόζει…

Νίκος Δερεδάκης

Δημοτικός Σύμβουλος